Και ναι λοιπόν διαδικτυακέ μου φίλε,
επιτρέπεται να αντιγράψεις κείμενα αυτού του blog,
αρκεί να κάνεις σαφή αναφορά στη πηγή:

didaskw.blogspot.com

Καλό διάβασμα...

Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2008

Μαθησιακές δυσκολίες & ανθρώπων τιμωρίες

Για λόγους που μάλλον γίνονται προφανείς στη συνέχεια αυτής της δημοσίευσης, δεν χρησιμοποιώ πραγματικά ονόματα.

Λοιπόν. Συνάντηση με τους γονείς των μαθητών.

Μπροστά μου κάθεται μια νεαρή κυρία. Είναι η μαμά της Νατάσας, μαθήτριας της Α' Γυμνασίου.

Και να μην πολυλογώ η Νατάσα είναι αστέρι.

Σε κάθε μάθημα εκεί, φιλότιμη (αυτό δεν με τρελαίνει και πολύ), διαβασμένη (αυτό δεν με τρελαίνει καθόλου), με κάτι μάτια να ξεχειλίζουν ενδιαφέρον για όσα λέγονται στη τάξη (αυτό είναι που με τρελαίνει), με φοβερές ερωτήσεις που δείχνουν ότι κάποιος "ψάχνεται", με έξυπνες απαντήσεις που δείχνουν ότι κάποιος σκέφτεται, με, με, με...

Κι εγώ φυσικά δεν αργώ να περιγράψω την εικόνα που έχω για τη Νατάσα στη σιωπηλή μητέρα.

Περιμένω χαμόγελο υπερηφάνειας. Ακόμα περιμένω.

Αντί αυτού, ερώτηση:


- Για τον Μιχάλη, τί εικόνα έχετε;



- Ποιον Μιχάλη;



- Τον Μιχάλη, από τη Ε' δημοτικού.



- Τον Μιχάλη τον Ευθυμίου;



- Ναι.



- Ο ΜΙΧΑΛΗΣ είναι αδερφός της Νατάσας;



- Ναι...


Και τώρα εξηγούμαι. Φυσικά και ήξερα ότι ο Μιχάλης και η Νατάσα έχουν το ίδιο επίθετο. Είναι όμως ένα επίθετο αρκετά συνηθισμένο, οπότε το θεώρησα συνωνυμία. Προς τα εκεί με έσπρωξε το γεγονός ότι ο Μιχάλης και η Νατάσα είναι δύο ΤΕΛΕΙΩΣ διαφορετικά παιδιά λες και υπάρχουν όμοια παιδιά - τέλος πάντων.

Στην αργκό των εκπαιδευτικών, η Νατάσα είναι "αστέρι" αυτό το είπα.

Στην αργκό των εκπαιδευτικών, ο Μιχάλης είναι "πολύ δύσκολη περίπτωση".

Δύσκολη περίπτωση, όχι επειδή είναι τίγκα στις μαθησιακές δυσκολίες. Κυρίως επειδή αυτό "του έχει βγει" σε μια συμπεριφορά που με τον τρόπο της ουρλιάζει "υπάρχω και εγώ!"

Ο Μιχάλης φωνάζει χωρίς φαινομενικο λόγο. Ο Μιχάλης σηκώνεται καταμεσής του μαθήματος από τη θέση του και περπατά στη τάξη. Ο Μιχάλης διαπληκτίζεται συνέχεια με τους συμμαθητές του, ο Μιχάλης συχνά τους ειρωνεύεται, ο Μιχάλης μερικές φορές επιτίθεται...

Και τί έμαθα εγώ τα επόμενα λεπτά μιας συζήτησης που βάζω στοίχημα δεν θα ξεχάσω ποτέ;

Ότι ο Μιχάλης ένα απόγευμα ρώτησε: "Μαμά, τί έχω...;"

Ότι τα βράδια ο Μιχάλης κλείνεται στο δωμάτιο του και κλαίει.

Ότι και μαχαίρι να μου βγάλει μαθητής, δεν έχω καμία όρεξη να τον τιμωρήσω...

buzz it!

7 σχόλια:

Lina είπε...

και φαντάσου πόσο πληγωμένος νιώθει ο κάθε μιχάλης, όταν βλεπει ότι όλα τα "μπράβο" πηγαίνουν στην αδερφή του.... πίκρα.
αναγκάοζυμε όλα τα παιδιά, ενώ είναι διαφορετικά, να παρακαλουθούν ένα σχολείο όχι ευέλικτο, του οποίου οι μεθοδοι ταιριάοζυν σε λίγα μόνο παιδιά, κι αντί να τα καταλάβουμε, τα μαλώνουμε.
δείξτου ότι τον καταλαβαίνεις =)

Ανώνυμος είπε...

Ο Μιχάλης είναι ίδια περίπτωση με τη Σταματία, το Γιωργή και τόσα άλλα παιδιά.
Φανταστείτε πόση ανάγκη έχουν τα παιδιά στις δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας που κατα κύριο λόγο οι εκπαιδευτικοί είναι νεοδιόριστοι και σχετικά άπειροι. Για τα νησιά μας ας μην γράψω καλύτερα...

Xrysostomos είπε...

@lina
προσπαθώ...
Πρέπει να κρατηθούν και οι ισορροπίες...

@exeisminima
Για μένα το πρόβλημα δεν είναι οι απειροι/νεοδιόριστοι. Το πρόβλημα είναι όσοι αδιαφορούν - που μπορεί να έχουν και 30 χρόνια εμπειρία.

Για τους νεοδιόριστους που ενδιαφέρονται πάντως, υπάρχουν (όρεξη να χεις) και σεμινάρια όπως αυτό:

http://www.sed.uth.gr/ldepeaek/index.html

Θυμήσου πως με λένε… είπε...

Το παιδί θέλει βοήθεια ...εάν πιστέψει ο δάσκαλός του ότι μπορεί να γίνει καλός τότε θα το προσπαθήσει και ο ίδιος. Απλά χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση..αυτό είναι όλο.

Ανώνυμος είπε...

Έπεσα στα χέρια ειδικών που με απροσανατόλισαν και με ξεπουπούλιασαν οικονομικά.

Έχω μια κόρη 14 ετών που έχει μαθησιακές δυσκολίες. Δεν γράφει στραβά ή ανάποδα, διαβάζει κανονικά, δεν μπορεί να μάθει/ αποστηθίσει/ συλλέξει σημαντικά στοιχεία/ συνοψίσει/ επιλέξει κυριότερά του (ο,τιδήποτε φανταστείτε) μπροστά σε μια σελίδα βιβλίου του σχολείου, κυρίως ιστορίας ή γεωγραφίας.
Λόγω της δυσκολίας της σε κάθε σχολείο επιλέγει να κάνει παρέα μόνο με προβληματικά/ παραβατικά παιδιά και μας φέρνει πάντα μπροστά σε τετελεσμένα γεγονότα που μας σπρώχνουν σε απελπισμένες πράξεις (αλλαγή σχολείου, αλλαγή "ειδικών" κλπ). Ότι χαρίσματα έχει φροντίζει με κάθε τρόπο να τα εξαφανίσει, προκειμένου να μη διαφέρει στην προβληματική φίλη της (φρόντισε να ξεχάσει τα πορτογαλικά της, αποπειράται να κάνει το ίδιο στα γαλλικά της, στράβωσε τα μπροστινά της δόντια για να βάλει σιδεράκια όπως η φίλη της, καθόταν με τα γόνατα να συγκλίνουν προς τα μέσα και να ενώνονται ώστε να στραβώσουν ενώ η ίδια παλιάέτρεχε με τα δυνατά πόδια της σαν δρομέας, προσπαθεί σε πάρτυ να τρώει τούρτα ενώ τη σιχαίνεται κλπ).

Έχει μεγάλη κλιση στο μπαλέτο και στο πιάνο (όπου μαθαίνει και προετοιμάζει περισσότερα από ότι της δίνεται κλπ) Μακάρι να υπήρχε ένας κόσμος που να μπορούσε να αξιοποιήσει αυτά τα ταλέντα χωρίς να χρειάζονται και οι λοιπές γνώσεις. Δυστυχώς έχω παρακολουθήσει προφορικές εξετάσεις του ΑΣΕΠ για πρόσληψη καθαριστριών από το δημόσιο και για λόγους συναγωνισμού τις ρώταγαν τι γνωρίζουν για τη Συνθήκη της Λωζάνης.

Οι θεραπευτικές εισηγήσεις των ειδικών στα χέρια των οποίων έπεσα και με αφαίμαξαν ήσαν (δεν είναι όλες οι απόψεις του ίδιου ατόμου):

- Δεν έχει δυσλεξία (Λες και υπάρχει ένας διαχρονικά ισχύων ορισμός της δυσλεξίας.Και εγώ είχα δυσλεξία τα χρόνια μου και την αντιμετώπισαν με το ξύλο και τον εξευτελισμό).

- Θα ασχοληθούμε με την προσωπικότητά της μόνο. (Δεν μου απαντάνε όμως στο ερώτημά μου "Δέστε δημοσίευμα της Καθημερινής υπάρχουν ορισμένες μέθοδοι για να μαθαίνουν τα δυσλεκτικά παιδιά. Γιατί αυτές τις μεθόδους να τις ανακαλύψουμε εμείς -μαζί με τους κατάλληλους ειδικούς - όταν η κόρη μου θα είναι 26 ετών και όχι τώρα;

- Αφήστε τη να μείνει στην ίδια τάξη. Καλό θα της κάνει( Όμως εγώ έχει διαβάσει διάφορα βιβλία και άρθρα για τη δυσλεξία, και πουθενά δεν λέει ότι θεραπεύεται με το να μείνει το παιδί στην ίδια τάξη).

- Πηγαίνετε στον τάδε που είναι ειδικός στο να προετοιμάζει δυσλεκτικά παιδιά στο σχολείο και στο τέλος τους περνάει η δυσλεξία. Πήγα και πέρασα τη χρονιά με άθλιες συνθήκες. Ο ειδικός κάθε φορά απήύδηζε προσπαθώντας να της μάθει κάτι, δεν τα κατάφερνε, έλεγε ότι η κόρη μου κουράστηκε και "έχει κατεβάσει τα ρολλά" και μου έδινε μερικές σελίδες γεμάτες με κείμενο το οποίο εγώ ο μή ειδικός θα αναλάμβανα να της τα περάσω στο μυαλό -σαν να ήταν ένα φάξ - προτού κοιμηθεί το βράδυ.

- Να κάνετε οικογενειακή θεραπεία. Εσείς η κόρη σας και η γυναίκα σας. Θα είμαι εγώ και ένας άλλος συντονιστής. Γιατί ο άλλος (ο μπακαλόγατος); Γιατί έτσι γίνεται η ομαδική θεραπεία. Μπορείτε κυρία μου να μου δείξετε σε ένα από τα βιβλία της ομαδικής θεραπείας που έχετε στη βιβλιοθήκη σας να αναφέρει ότι θα υπάρχει και δεύτερος θεραπευτής; Έτσι γίνεται στην Ελλάδα. Και τι με αυτό; Και στη Βραζιλία σε ορισμένες περιοχές κάνουν βουντού. Πόσο θα κοστίσει; 140 η συνεδρία (70 αυτή και 70 ο ειδικευόμενος μπακαλόγατος). Τι λέτε κυρία μου;(Και η θεραπεύτρια καπνίζει σαν φουγάρο μπροστά στην κόρη μου χωρίς να ζητάει συγγνώμη ή άδεια, παρόλο που απαγορεύεται από το Υπουργείο Υγείας. Σκέψου να προστεθεί και ο μπακαλόγατος που να καπνίζει τσιμπούκι!)
- (στη γυναίκα μου) Να μετάσχετε σε ομαδική θεραπεία (σε ένα κατερειπωμένο σπίτι). Θα είναι γονείς παιδιών; Όχι αποκλειστικά, μπορεί μερικοί να είναι γονείς αλλά μπορεί και να μην είναι. Θα το σκεφτώ. Προτού φύγετε, παρακαλώ να με πληρώσετε. 150 Ευρώ. Θα σας ετοιμάσουμε την απόδειξη την επόμενη βδομάδα, να τη ζητήσετε από την κυρία Βάνα.

- Δεν έχει μαθησιακά προβλήματα. Είναι ιδιοφυϊα η κόρη σας. Εσείς οι γονείς έχετε πρόβλημα. Θα πρέπει να κάνετε ατομικές θεραπείες ο καθένας σας. Και η κόρη μας; Η κόρη σας δεν έχει τίποτα. 120 Ευρώ. Θα μου δώσετε απόδειξη; Όχι, δεν δίνω αποδείξεις, είμαι πανεπιστημιακός. τότε και εγώ δεν πληρώνω. Μα μου φάγατε την ώρα.. Λυπάμαι. Ωραία θα σας δώσω απόδειξη για 30 ευρώ. Τότε και εγώ θα σας πληρώσω 30 ευρώ.

Σας παρακαλώ, μπορείτε να μου δώσετε κάποια κατεύθυνση ως προς το τι να κάνω; Η κόρη μου με τόσες επισκέψεις και τέτοια παραπληροφόρηση δεν ξέρει τι ακριβώς συμβαίνει. Ακόμα και αν είμαστε φοβεροί εγκληματίες η γυναίκα μου και εγώ (φανταστείτε με να είμαι σαν τον Αυστριακό!), πάλι υπάρχει υποχρέωση των ειδικών να τη βοηθήσουν σήμερα και όχι όταν γίνει 26 ετών. Οι ειδικοι της έχουν βάλει στο μυαλό ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις μας και γι' αυτό εκείνη δεν μπορεί να μάθει τη μετάφραση των Αρχαίων.

Φυσικά (στην Ελλάδα πάντα έχουμε συμβουλές και επιχειρήματα) μπορεί να πεί κανείς «γιατί δεν πάτε σε κάποιο ειδικό κέντρο του δημοσίου για τα παιδιά που έχουν μαθησιακά προβλήματα;» Σε αυτούς τους φορείς αν δοκιμάσετε να τηλεφωνήσετε για να κλείσετε ραντεβού, θα πάρετε την απάντηση ότι έχετε σειρά προτεραιότητας για να σας δουν μετά από ένα χρόνο. Δοκιμάστε!

Αν προσφύγετε στο Συνήγορο του Πολίτη σας απαντούν ότι α) "ναι μεν η ιατρική περίθαλψη είναι συνταγματικό σας δικαίωμα, αλλά εδώ υπάρχει αντικειμενική αδυναμία, όπως δηλώνουν οι συγκεκριμένοι φορείς", β)"μπορείτε να κάνετε αγωγή αποζημίωσης κατά του δημοσίου για παραλείψεις των οργάνων του, με βάση το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα εάν θεμελιώσετε τη βλάβη που υπέστη η κόρη σας από την παράλειψη...

Η αγωγή εκδικάζεται μετά από 3 1/2 με 4 χρόνια και αν υπολογίσουμε ότι στην καλύτερη περίπτωση κερδίσετε, το δημόσιο θα κάνει έφεση και αναίρεση οπότε μπορείτε να έχετε την απόφαση που θα σας δικαιώνει τελεσίδικη μετά από 7-8 περίπου χρόνια.

Βέβαια δεν είναι εύκολο να έκτέλέσετε απόφαση κατά του δημοσίου, οπότε μπορείτε να προσφύγετε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Στρασβούργο), αλλά θα πρέπει να προσέξετε να ασκήσετε την προσφυγή εντός 6 μηνών από την έκδοση της τελεσίδικης απόφασης (μετά από αναίρεση κλπ). Η εκκρεμοδικία κρατάει περίπου 8-10 χρόνια και μάλλον θα κερδίσετε την υπόθεση με μια συμβολική αποζημίωση, εκτός αν στο μεταξύ ο αρμόδιος φορέας αποφασίσει να καλέσει την κόρη σας για εξέταση..".

Xrysostomos είπε...

@ ανώνυμος
"μπορείτε να μου δώσετε κάποια κατεύθυνση ως προς το τι να κάνω;"

Όχι. Δεν αισθάνομαι ότι γνωρίζω τόσα πολλά ώστε να έχω τη σιγουριά να δίνω κατευθύνσεις σε ζητήματα που επηρεάζουν τόσο πολύ τη ζωή άλλων. Λυπάμαι.

Πόσο μάλλον όταν δεν γνωρίζω ούτε την κόρη σας ούτε εσάς. Σηκώνω τα χέρια ψηλά...

Ένα μόνο σχόλιο. Έχει μεγάλη σημασία το ότι έχετε βρει ότι έχει ταλέντο στο μπαλέτο και στο πιάνο. Άλλοι γονείς δεν εχουν καν καταφέρει να ανακαλύψουν τα ταλέντα των παιδιών τους.

Όταν διάβασα για το ταλέντο της μικρής σε μπαλέτο και πιάνο, μου ήρθε στο μυαλό η ομιλία ενός τύπου που λέγεται ken robinson (θα τη βρείτε σε αυτή τη δημοσίευση). Εκεί περιγράφεται η περίπτωση μιας κοπέλας που είχε ταλέντο στο χορό και μέχρι να το καταλάβει, όλοι θεωρούσαν ότι έχει κάποιο πρόβλημα...

Ρίξτε μια ματιά στην ομιλία αυτή.

Είμαι από αυτούς που υποστηρίζουν ότι οι μαθησιακές δυσκολίες δεν "γιατρεύονται": ότι απλά πρέπει ο καθένας να μάθει να ζει με τις μαθησιακές δυσκολίες που έχει.

Με αυτή τη λογική, είναι προτιμότερο να προσπαθείς να ζήσεις με ένα τρόπο που σου είναι δύσκολος παρά να προσπαθείς να αλλάξεις κάτι που δεν πρόκειται να αλλαχτεί.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Χρυσόστομε,
Σε ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον που έδειξες. Έτσι είναι. Ανάμεσα στους ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε υπάρχουν και ορισμένοι που δίνουν αφιλοκερδώς τη συμβουλή τους (που μπορεί ενδεχομένως να ταιριάσει στη συγκεκριμένη περίπτωση). Δυστυχώς όμως οι επαγγελματίες που παίρνουν τα λεφτά μας, σκέφτονται ότι «δεν συμφέρει να βοηθήσουν» ή ότι «σκοπός μας είναι να μη δεί ο κύριος πόσο άσχετοι είμαστε... ας τον ενοχοποιήσουμε λοιπόν.

Και εγώ ήμουν παιδί με μαθησιακά προβλήματα. Και όπως πολύ σωστά είπες, αυτά πολλές φορές δεν θεραπεύονται, αλλά παρακάμπτονται. Έχω μεγάλη διαφορά με την κόρη μου στον τρόπο αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων και δεν θα ήταν σωστό να τη σπρώξω στο δικό μου τρόπο με τον οποίο ξεπέρασα αυτό το ελάττωμα, επειδή δεν ήταν «ψυχικά ορθός» (π.χ. σε ηλικία 17 ετών εξιδανίκευσα ξαφνικά μια καθηγήτρια ελληνικών και ιστορίας και προσπάθησα να της κάνω τον καλό μαθητή.... και στην αναμπουμπούλα βρέθηκα στο Πανεπιστήμιο έχοντας πετύχει σε εξετάσεις για θέμα γοήτρου... στη συνέχεια τη απομνημόνευση της σελίδας δεν υπήρχε πλέον στο πανεπιστήμιο αφού υπήρχαν πολυσέλιδα βιβλία και ταυτίστηκα σε άλλη λογική).

Στην κόρη μου διέγνωσα την έφεση προς το πιάνο και το μπαλέτο. Το πιάνο το κουβάλησα στο σπίτι, αρχικά για να μαθαίνω εγώ. Η κόρη μου με παρατηρούσε και ξαφνικά άρχισε να κολλάει στο πιάνο και να μην ξεκολλάει, να παίζει, σαν να επικοινωνούσε αυτό το όργανο με την ψυχή της. Είδα λοιπόν ότι ότι και να τραβήξουμε από την κακούργα κοινωνία που δεν διαθέτει λίγη προσοχή ή φροντίδα στην κόρη μας και στο πρόβλημά της, θα υπάρχει η τέχνη που θα κάνει τη δουλειά της.

Η μητέρα μου δεν είχε δυνατότητες να φροντίσει το μαθησιακό μου πρόβλημα. Μου είπε όμως κάποτε «αν δεν μπορείς να φτάσεις τους άλλους σε όλα αυτά που νομίζεις ότι σου λείπουν, δοκίμασε να γίνεις καλύτερος σε ορισμένα». Η συνταγή της λειτούργησε ασυνείδητα στη ζωή μου και με έκανε να πετυχαίνω σε όλους τους διαγωνισμούς στο πανεπιστήμιο και πολύ μετά – με μεγάλο όμως κόστος.

Ίσως η μουσική και το μπαλέτο να είναι διαφορετικός δρόμος.

Παραθέτω τη συμβουλή που πήρα από άλλο blogspot που τη βρήκα εξαιρετική και την εφαρμόζω ήδη:
Ο/Η Odysseas είπε...
Από αυτά που γράφεις καταλαβαίνω πως η κόρη σου αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κατανόηση κειμένου. Η αδυναμία αυτή βελτιώνεται με δύο τρόπους.

Πρώτον απαιτείται αρκετή δουλειά στο λεξιλόγιο. Τα σχολικά βιβλία, δυστυχώς, έχουν πολλές δύσκολες λέξεις και γι' αυτό είναι δύσκολα για οποιονδήποτε μαθητή. Επομένως πρέπει σιγά σιγά να επισημαίνει η κόρη σου τις άγνωστες λέξεις που έχει κάθε φορά στο κείμενο και να τις μαθαίνει. Ένας τρόπος εκμάθησης είναι να γράφει μια πρόταση ή ένα μικρό κείμενο με δυο τρεις από αυτές. Πρόσεχε μη ζητάς να παπαγαλίζει ορισμούς από λεξικά. Μας ενδιαφέρει να χρησιμοποιεί σωστά τις λέξεις τίποτε άλλο. Θα διευκολυνθεί αν μαθαίνει και την ετυμολογία, την προέλευση δηλαδή κάθε λέξης, τόσο στην ορθογραφία όσο και στην κατανόηση.

Το δεύτερο βήμα είναι η εκμάθηση κάποιων στρατηγικών ανάγνωσης. Τι σημαίνει αυτό; Ο έμπειρος αναγνώστης όταν διαβάζει μπορεί και συσχετίζει το κείμενο με τις εμπειρίες του και τις γνώσεις του, βλέποντας τους τίτλους προβλέπει τη συνέχεια κ.α. Όλα αυτά το παιδί σου πρέπει να τα διδαχτεί. Μπορείς να ρίξεις μια ματιά σε δύο δικά μου κείμενα
εδώ και
εδώ. Επίσης ένα καλό βιβλίο που μπορεί να σε βοηθήσει είναι και
αυτό.

Τέλος πρέπει να δείξεις μεγάλη υπομονή. Αυτές οι καταστάσεις αντιμετωπίζονται μόνο με μεθοδική δουλειά και η όποια παρέμβαση είναι χρονοβόρα. Θα χρειαστεί να πεις πολλές φορές τα ίδια πράγματα πάλι και πάλι. Μόνο έτσι θα καταφέρεις κάτι.

Μη διστάσεις να ρωτήσεις ό,τι άλλο θέλεις, Θα χαρώ πραγματικά να βοηθήσω.
ημερολόγιο ενός δασκάλου
Στρατηγικές Ανάγνωσης – PQ4R
Θυμάμαι στα σχολικά μου χρόνια το μάθημα – στην Ιστορία, στη Γεωγραφία, στα Θρησκευτικά, στην Αγωγή του Πολίτη και αλλού– ήταν διαρθρωμένο με απλό τρόπο. Ο εκπαιδευτικός εξέταζε το προηγούμενο μάθημα και στη συνέχεια παρέδιδε το επόμενο με κάποια μορφή διάλεξης. Στα κείμενα της Γλώσσας και του Ανθολογίου συνήθως έλειπε η διάλεξη και απλώς διαβάζαμε το κείμενο κατευθείαν, ενώ ακολουθούσαν η επεξεργασία των άγνωστων λέξεων και κάποιες ερωτήσεις κατανόησης.

Από τότε έχουν περάσει αρκετά χρόνια και η εκπαιδευτική έρευνα έχει προτείνει τρόπους προκειμένου να βοηθήσουμε τους μαθητές να προσεγγίζουν σωστά ένα κείμενο και να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες που χρησιμοποιούν οι ώριμοι αναγνώστες. Μία από αυτές τις μεθόδους, που κατά τη γνώμη μου είναι εφαρμόσιμη στην ελληνική πραγματικότητα, είναι η PQ4R (Thomas & Robinson, 1972), ακρωνύμιο για τις λέξεις Preview, Question, Read, Reflect, Recite, Review. Οι έξι αυτές λέξεις οριοθετούν τα αντίστοιχα στάδια στα οποία χωρίζεται η επεξεργασία ενός κειμένου, όπως αναλύεται παρακάτω:

Α) Preview – Πρώτη εξέταση
Συνήθως, όταν έχουμε στη διάθεσή μας ένα κείμενο, βιαζόμαστε να το διαβάσουμε. Έτσι όμως μένει αναξιοποίητη μια πληθώρα πληροφοριών όπως ο τίτλος, πλαγιότιτλοι που πιθανόν υπάρχουν, εισαγωγικά σημειώματα, εικόνες, διαγράμματα, χάρτες κ.α. Όλα αυτά είναι στοιχεία που πρέπει να επεξεργαστούν οι μαθητές προκειμένου να αποκτήσουν μία πρώτη άποψη για το τι τους περιμένει στο κείμενο, να βρεθούν άγνωστες λέξεις που πιθανόν υπάρχουν και είναι κεντρικής σημασίας στο τρέχον μάθημα και να αναδυθούν οι προϋπάρχουσες γνώσεις τους που σχετίζονται μ’ αυτό.

Για να γίνω περισσότερο κατανοητός, θα χρησιμοποιήσω σαν παράδειγμα εφαρμογής αυτής της μεθόδου το κεφάλαιο 19 σελ. 58 «Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες» της Ιστορίας της Ε΄. Στο πρώτο βήμα οι μαθητές θα διαβάσουν τον τίτλο, το εισαγωγικό σημείωμα και θα εξετάσουν τις τρεις εικόνες.

Β) Question – Ερωτήσεις
Σ’ αυτό το στάδιο, στηριζόμενοι στη δουλειά που έχει γίνει στο προηγούμενο, οι μαθητές κατασκευάζουν ερωτήσεις που πιστεύουν πως μπορούν να απαντηθούν μέσα από το κείμενο, το οποίο - σημειωτέον - δεν έχουν διαβάσει ακόμα. Για κάθε τμήμα του κειμένου δημιουργείται τουλάχιστον μία ερώτηση. Για να διευκολυνθούν οι μαθητές μπορούμε να κάνουμε τα εξής:
Να τους δώσουμε τις λέξεις: τι, γιατί, πώς, πού, πότε, ποιος, πόσο, επισημαίνοντάς τους πως με αυτές ξεκινούν οι περισσότερες ερωτήσεις.
Ένα καλό κόλπο είναι να μετατρέπουν τους πλαγιότιτλους σε ερωτήσεις.
Αν δεν υπάρχουν πλαγιότιτλοι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο τίτλος για να φτιαχτούν μερικές ερωτήσεις.
Για τον ίδιο σκοπό μπορούν να χρησιμοποιηθούν και οι λεζάντες στις εικόνες. (Για περαιτέρω χρήση των εικόνων στην επεξεργασία του κειμένου βλ. σχετική ανάρτηση).
Φυσικά, πάντα λειτουργούμε σαν πρότυπο, προκειμένου να διδάξουμε στους μαθητές μας τη δημιουργία ολοένα και πολυπλοκότερων ερωτήσεων.

Πιθανές ερωτήσεις μπορούν να είναι: «Τι είναι το υγρό πυρ;», «Ποιοι είναι οι Άραβες;», «Πού χρησιμοποιούσαν το υγρό πυρ;» κ.α.

Γ) Read – Ανάγνωση
Μετά από αυτή όλη την προεργασία ξεκινάει το διάβασμα. Οι μαθητές διαβάζουν με στόχο την απάντηση των ερωτήσεων που οι ίδιοι έχουν καταγράψει.

Οι μαθητές διαβάζουν το κείμενο προσπαθώντας να απαντήσουν τις ερωτήσεις που έχουν σημειώσει κάπου. Το σημείο αυτό μπορεί να αποτελέσει και έναυσμα ομαδικής δουλειάς π.χ. ο κάθε μαθητής της ομάδας αναλαμβάνει την απάντηση ενός ερωτήματος και τη διδαχή της απάντησης στους συμμαθητές του.

Δ) Reflect – Στοχασμός
Πρόκειται για το δυσκολότερο βήμα. Πιθανότατα καλό θα ήταν και να παραλειφθεί στην αρχή, ειδικά στις μικρές τάξεις. Εδώ ο μαθητής, ανάλογα με το είδος κειμένου, προσπαθεί να φανταστεί τι γίνεται (π.χ. σε ένα λογοτεχνικό κείμενο ο μαθητής αναπαριστά στο μυαλό του τους χώρους που διαδραματίζονται οι διάφορες σκηνές), να προσθέσει και δικά του παραδείγματα, να συσχετίσει αυτά που ήδη ξέρει με τις καινούριες πληροφορίες του κειμένου.

Μιας και το προηγούμενο μάθημα μιλούσε για τον Ηράκλειο και τους μακροχρόνιους αγώνες των Βυζαντινών με τους Πέρσες, οι μαθητές πρέπει να καταλάβουν ότι η γρήγορη εξάπλωση των Αράβων πραγματοποιήθηκε εξαιτίας της αποδυνάμωσης των Περσών και των Βυζαντινών.

Ε) Recite – Απαντούν τις ερωτήσεις
Μόλις διαβάσουν ένα τμήμα του κειμένου ή ολόκληρο το κείμενο οι μαθητές σταματάνε, κλείνουν το βιβλίο και προσπαθούν να απαντήσουν τα ερωτήματα που έχουν διατυπώσει. Αν το ερώτημά τους δεν μπορεί να απαντηθεί από το κείμενο, θα πρέπει οι ίδιοι να καταλάβουν πως δεν είναι δυνατό να βρεθεί η απάντηση μέσα σ’ αυτό.

Εδώ, φυσικά, απαντούν τα ερωτήματα που έθεσαν στο δεύτερο βήμα.

ΣΤ) Review – Επανεξέταση
Μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Είτε με μια δεύτερη ανάγνωση, που η εμπειρία λέει ότι δεν είναι αποτελεσματική, είτε με μια εκ νέου προσπάθεια των μαθητών να απαντήσουν με κλειστό βιβλίο τα ερωτήματα που έθεσαν οι ίδιοι, οι συμμαθητές τους, που τους θέτει ο δάσκαλος ή ακόμα και τα ερωτήματα του βιβλίου. Εννοείται πως, αν δυσκολεύονται οι μαθητές, το βιβλίο ανοίγει.

Πέραν από τις ερωτήσεις των μαθητών και τυχόν δικές μας είναι μια καλή ευκαιρία να απαντηθούν οι δύο ερωτήσεις του βιβλίου.

Βιβλιογραφία
Thomas, E. L., & Robinson, H. A., (1972). Improving reading in every class: A sourcebook for teachers. Boston: Allyn & Bacon.

Η ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ
Συγγραφέας: Έφη Αθανασιάδη

Εκδόσεις Καστανιώτη

Σελ. 168

ISBN: 960-03-3006-9

Το αναφέρω επειδή δίνει βάρος στις ασκήσεις φωνολογικής επίγνωσης, αναφέρει φυσικά και άλλες δραστηριότητες, κάτι που λείπει από το βιβλίο «Μαθησιακές Δυσκολίες και όχι τεμπελιά». Είναι πολύ αναλυτικό, ακόμα και για κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτα σχετικό με τη φωνολογική επίγνωση, ενώ προσφέρει οδηγίες όχι μόνο για τον εκπαιδευτικό αλλά και για τους γονείς. Επιπλέον, τις προτεινόμενες δραστηριότητες τις ταξινομεί σε τέσσερις ηλικιακές ομάδες, ως πέντε ετών, από πέντε ως επτά, από επτά ως δεκατρία και, τέλος, από δεκατρία ως δεκαοκτώ.

Τελειώνοντας, επισημαίνω πως αναφέρει διεξοδικά πέντε διαφορετικούς τρόπους διδασκαλίας κατανόησης κειμένου, διδακτική πρακτική που στην Ελλάδα δεν έχει τη θέση που της αρμόζει.

Τα δημοφιλεστερα μαθηματα