Και ναι λοιπόν διαδικτυακέ μου φίλε,
επιτρέπεται να αντιγράψεις κείμενα αυτού του blog,
αρκεί να κάνεις σαφή αναφορά στη πηγή:

didaskw.blogspot.com

Καλό διάβασμα...

Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2007

Wikipedia και διδασκαλία... Παίζει κάτι;

Σήμερα μιλάμε για wikipedia! Θυμήσου, παίζει και το ελληνικό "βικιπαίδεια".




Μάλλον θα ξεκινήσω με πληροφορίες που ήδη γνωρίζεις, αλλά ας πούμε ότι κάνουμε μια μικρή εισαγωγή -στη συνέχεια θα μπούμε σε καλύτερες διαδρομές...

Καταρχήν μιλάμε για μια εγκυκλοπαίδεια. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα που αναφέρεται στην ελληνική της εκδοχή, η Wikipedia είναι μια


"εγκυκλοπαίδεια ελεύθερου περιεχομένου. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: πρώτον, ότι το περιεχόμενό της μπορεί να διαμορφωθεί ελεύθερα από τον οποιονδήποτε, σύμφωνα πάντα με την πολιτική της, και δεύτερον ότι το περιεχόμενό της είναι ελεύθερο για κάθε χρήση, ακόμα και εμπορική, αρκεί να διανέμεται σύμφωνα με την Άδεια GFDL."

[Η άδεια GFDL είναι μία άδεια χρήσης που έχει δημιουργηθεί από το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την GFDL -αλλά και τις απαντήσεις σε άλλα σχετικά με τη Βικιπαίδεια ερωτήματα- μπορείς να βρεις εδώ].

Αν πάλι δεν είσαι από τους ιδιαίτερα "βιαστικούς" ταξιδιώτες της μπλογκόσφαιρας, μπορείς να ρίξεις μια ματιά σε αυτή την powerpoint παρουσίαση. Πρόκειται για μια αρκετά σέξυ [!] παρουσίαση, στην οποία δίνονται ορισμένες χρήσιμες πληροφορίες για την αγαπημένη μου εγκυκλοπαίδεια - NPOV!

Βέβαια, κάτι για το οποίο δύσκολα θα πληροφορηθείς από τις περισσότερες περιγραφές που αναφέρονται στη Βικιπαίδεια, είναι το αίσθημα της κοινότητας που έχουν διαμορφώσει μεταξύ τους οι φοβεροί και τρομεροί "Βικιπαιδιστές".




Έχοντας περάσει στο παρελθόν ουκ ολίγες βραδιές τριγυρνώντας στις ιστοσελίδες της ελληνικής εκδοχής, μπορώ να διαβεβαιώσω ότι αυτό το αίσθημα είναι δυνατό. Μέσα από κοινές προσπάθειες, συχνές διαφωνίες και αόρατους εχθρούς, αλλά και με μια υποβόσκουσα διάθεση για χαβαλέ, τα παιδιά που δραστηριοποιούνται στη Βικιπαίδεια γρήγορα μπορούν να σε βάλουν στην αγκαλιά τους.

Ο κοινός στόχος της διαμόρφωσης (αλλά και της προστασίας) του υλικού της εγκυκλοπαίδειας, είναι ένας κρίκος που συνδέει πολλούς. Και ετερόκλητους...

Δεν είναι όμως η wikipedia απλά και μόνο ένα εργαλείο συνδιαμόρφωσης (εγκυκλοπαιδικών) κειμένων. Ας κάνουμε στη κουβέντα μας ένα βήμα ακόμη έχει φάση να μαθαίνεις.

Θα μπούμε σε χωράφια της επιστημολογίας, λέγοντας ότι η wikipedia αντανακλά και μια εικόνα περί επιστημονικής γνώσης. Προτείνει δηλαδή μια νοοτροπία απάντησης σε ερωτήματα όπως "τί είναι αυτό που ονομάζουμε επιστημονική γνώση;" και "πώς εξελίσσεται;".

Και αυτό που αναδεικνύει το παράδειγμα της wikipedia είναι ότι, όπως οι χρήστες της επί 24ώρου βάσεως, έτσι και οι επιστήμονες για να προχωρήσουν την επιστημονική γνώση συζητούν.

Κακά τα ψέμματα. Οι επιστήμονες,

εκτός από το να διατυπώνουν υποθέσεις,

εκτός από το να πραγματοποιούν πειράματα

εκτός από το να βγάζουν συμπεράσματα

ή εκτός από το να ανακοινώνουν τις απόψεις τους

οι επιστήμονες συζητούν.

Με πρώτο και κύριο "πεδίο δράσης" φυσικά, τα επιστημονικά συνέδρια. Σαν να λέμε εκεί που "μαζεύονται" οι επιστήμονες και, είτε μέσα στα αμφιθέατρα είτε γύρω από τους μπουφέδες, διαφωνούν, συμφωνούν, ξαναδιαφωνούν, επιχειρηματολογούν και ξανα-επιχειρηματολογούν,

και εν τέλει συναινούν.

Και τώρα θα μου πεις: Και τί σημαίνουν δηλαδή όλα αυτά για έναν εκπαιδευτικό;



Σημαίνουν συνάδελφε ότι αν μας ενδιαφέρει ώστε η εικόνα για την επιστήμη, που αναπόφευκτα "περνάμε" στους μαθητές μέσα από τη διδασκαλία μας, να συμπεριλαμβάνει και στοιχεία κοινωνικής κατασκευής της γνώσης αν με άλλα λόγια μας ενδιαφέρει να ξεφύγουμε από το πρότυπο του μοναχικού επιστήμονα που είναι κλεισμένος στο εργαστήριο η επίσημη άποψη του blog είναι ότι η βικιπαίδεια θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα χρήσιμο εργαλείο.

Πρώτα από όλα, και μόνο η περιγραφή του πρότζεκτ "wikipedia" και της νοοτροπίας που το συνοδεύει, θα μπορούσε με τις κατάλληλες δόσεις συναισθηματισμού θα πρότεινα να είναι μια καλή εισαγωγή σε μια νοοτροπία περί γνώσης που όχι απλά αναγνωρίζει κοινωνικές παραμέτρους στην εξέλιξή της, αλλά τις απαιτεί για την επιβίωση της.


Από την άλλη, ειδικά αν αναφερόμαστε σε μαθητικό πληθυσμό που διαθέτει μια εξοικείωση με το δίκτυο -πράγμα εύκολο τον τελευταίο καιρό- θα μπορούσαμε να κατευθυνθούμε προς περισσότερο "παρεμβατικές" δραστηριότητες. Θα μπορούμε, ας πούμε, να οργανώσουμε τους μαθητές μας σε ένα "project συγγραφής" στη Βικιπαίδεια: Γιατί δηλαδή δεν έχουμε ακόμη δοκιμάσει να συμπληρώσουμε άρθρα της Βικιπαίδεια που σχετίζονται με το μάθημά μας;


[Και δεν μιλάμε και για κανέναν Γολγοθά από πλευράς επιπέδου, έτσι; Στη σχετική ιστοσελίδα, μπορεί να δει κανείς ότι στα άρθρα της φυσικής που χρειάζονται επέκταση συμπεριλαμβάνονται και κάποια που μπορούν σχετικά εύκολα να διαμορφωθούν από μαθητές Γυμνασίου. Τέτοια είναι πχ. τα "κίνηση", "γραμμάριο" ή "σταθερά ελατηρίου"].


Και φυσικά δεν υπάρχει λόγος να περιοριστεί κανείς στα λημέρια της Βικιπαίδεια. Όλες οι ιστοσελίδες που βασίζονται σε πρόγραμμα wiki είναι ένα χρήσιμο εργαλείο.


Δεν μπορώ, για παράδειγμα, να σκεφτώ κάποιον καλύτερο τρόπο ώστε να μπορέσουν οι μαθητές να κάνουν μια πραγματικά ομαδική εργασία. Τα wikis είναι κατασκευασμένα για να ευνοούν τη συνδιαμόρφωση υλικού! Και φυσικά είναι σχετικά εύκολο, όσοι έχουν δουλέψει με ομαδικές εργασίες στην τάξη να θυμηθούν το πόσο δύσκολα στέκεται αυτό το "πραγματικά" δίπλα στο "ομαδική εργασία". Από την άλλη, όσοι έχουν γράψει στη Βικιπαίδεια μπορούν γρήγορα να διαβεβαιώσουν ότι παίζει συνεχώς "τριβή" επιχειρημάτων και απόψεων...

Τελειώνοντας και αν σε πρόλαβα πριν παρατήσεις το διάβασμα, σημείωσε ότι ο τρόπος που λειτουργεί ένα wiki είναι απλός και πώς μπορεί κανείς εύκολα να κατασκευάσει ένα wiki για να στήσει πάνω του κάποιες ομαδικές εργασίες. Ρίξε αν θες μια ματιά στο παρακάτω βίντεο της σειράς commoncraft, που με πολύ απλά λόγια περιγράφει τα wikis και θα με θυμηθείς:





ΥΓ. Αφορμή και πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία αυτής της δημοσίευσης αποτέλεσε μια δημοσίευση περί wikipedia στο blog ενός καλωδιωμένου δάσκαλου.

Update (11/11).. Για να μη λέτε ότι αυτό το blog γράφει λόγια του αέρα: Σχεδόν κατά τύχη, εντόπισα και επιχειρήματα από τη βιβλιογραφία της διδακτικής φυσικών επιστημών που δείχνουν να υποστηρίζουν τη θέση μου για χρήση της wikipedia στη διδασκαλία. Αναφέρομαι στο βιβλίο "What children bring to light: A constructivist perspective on children's learning on science" (Shapiro B., 1994, Teachers College Press, New York). Ένα απο τα συμπεράσματα είναι ότι οι μαθητές που εκτιμούν ότι επιτρέπεται να αξιολογούν την επιστημονική γνώση και έτσι αντιλαμβάνονται την προσωπική τους μάθηση σαν μια διαδικασία στην οποία μπορούν και οι ίδιοι να συνεισφέρουν, έχουν καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα.

buzz it!

8 σχόλια:

phd είπε...

Ενδιαφέρον το άρθρο σου και μου αρέσει ιδιαίτερα η πρόταση δημιουργικής εκμάθησης που προτείνεις. Με την σειρά μου, σου προτείνω να ακούσεις μια ομιλία (30’) της Florence Dévouard στο www.liftconference.com,όπου παρουσιάζει το όλο concept. Είναι η chairwoman της Wikimedia, το ίδρυμα πίσω από την Wikipedia. Έχει διδακτορικό, τρία παιδιά και δεν πληρώνεται γι’ αυτό που κάνει...

Thodoris είπε...

Πολύ ενδιαφέρον αγπητέ συνάδελφε!

Xrysostomos είπε...

@phd
είδα την ομιλία που προτείνεις, όντως έχει πολλά ενδιαφέροντα σημεία. Μάλιστα μην εκπλαγείς αν δεις ίχνη τους σε επόμενη δημοσίευσή μου...

@drteddy
καλώς τον αθεράπευτα βιβλιοφάγο συνάδελφο!

ευχαριστώ και τους δύο για τα καλά σας λόγια. Σκέφτομαι ότι αν η δημοσίευση μου φαίνεται ενδιαφέρουσα, πόσο ενδιαφέρουσα θα είναι η εφαρμογή των προτάσεων της...

Thanassis είπε...

Γεια σου Χρυσοστομε,

Πολυ ενδιαφεροντα αυτα που ανεφερεις. Θα ηθελα περισσοτερες λεπτομερειες/παραδειγματα για το πως θελεις να διδαξεις το κοινωνικο επιπεδο της επιστημης στα παιδια. Συμφωνω πως ειναι κατι πολυ χρησιμο ωσ γνωση και κατανοηση του κοσμου και της επιστημης. Ταυτοχρονα πιθανως θα προσελκυσει πολλα παιδια που αποστρεφονται την επιστημη ως κατι "ξερο".

Χαρηκα που σε ανακαλυψα και προσβλεπω σε ενδιαφεροντα ποστς και συζητησεις.
Θανασης

ΥΓ. Αχ και να'ξερες ποσο κοινωνικη ισως απλα επαγγελματικη /καριεριστικη, και ποσο λιγο επιστημονικη η ερευνα στο τομεα μου (δικτυα υπολογιστων) :-)

DEPY MAKRI είπε...

Καλή σας μέρα

Σας προσκαλούμε να επισκεφτείτε το www.geography4highschool.wikispaces.gr
Θα μας είναι πολύτιμες οι παρατηρήσεις σας και η υποστήριξή σας.

Η όλη προσπάθεια ξεκίνησε αργά (ως προς τη διάρκεια του σχολικού έτους).
Κλήθηκα να αναπληρώσω συνάδελφο στο γυμνάσιο της Νέας Περάμου ως ωρομίσθια για το Μάρτιο μέχρι το τέλος του σχολικού έτους 2007-2008.
Ο χρόνος δεν ήταν αρκετός ούτε για τα παιδιά ώστε να ξεδιπλώσουν τις επιδεξιότητες που πανεύκολα απέκτησαν, αλλά ούτε για μένα ώστε να αξιοποιήσω τη βοήθεια των συναδέλφων μου.
Αποτελεί επιδείωξή μου ,έντονη επιθυμία μου, να συνεχιστεί η εξέλιξη του wiki αυτού από τους συναδέλφους μου .
Τα παιδια το χάρηκαν απεριόριστα

Xrysostomos είπε...

@Thanassis
Χίλια συγγνώμη Θανάση, μετά από τόσο καιρό είδα το μήνυμα σου που ζητούσε μια απάντηση. Κάπου μου ξέφυγε, αλλά κάλιο αργά παρά ποτέ.

Το κοινωνικό επίπεδο της επιστήμης πιστεύω δεν μπορεί παρά να διδαχθεί μέσα από κοινωνικές διαδικασίες. Που σημαίνει ότι δεν έχει νόημα μια κλασική διδασκαλία, του τύπου "παιδιά, ξέρω τί σημαίνει κοινωνική διαδικασία και θα σας την εξηγήσω εγώ".

Θα πρέπει οι μαθητές να συνεργαστούν και όσο γίνεται μακριά από τα φώτα της επίβλεψης του διδάσκοντα. Όσο πιο μακρια είμαστε εμείς, τόσο πιο εύκολα θα ξεκινήσουν να διορθώνουν ο ένας κενά του άλλου.

Τα λάθη όχι μόνο να μην ενοχοποιούνται, αλλά να συζητιούνται και να τονίζονται. Αυτό είναι άλλωστε και το νόημα της κοινωνικής διαδικασίας. Όλοι μαζί βρίσκουμε ποιο είναι το σωστό.

Πρακτικά, μπορεί κανείς να προχωρήσει σε διαδικασίες όπως αυτή που πρότεινει στο παρακάτω σχόλιο η kavalmodelclub (αν και το λινκ που δίνει δεν δουλεύει -δεν ξέρω γιατί-, η ιδέα είναι καλή).

Επιλέγεις μια από τις υπηρεσίες που προσφέρουν δωρεάν προγράμματα wiki (όπως είναι mediaWiki ή το wikispaces ) και κάνεις το πρώτο βήμα στήνοντας το wiki που θες εσύ, πχ βίκι για τη φυσική.

Υπόθετω ανάλογα και με τη δυνατότητα πρόσβασης που έχουν οι μαθητές σου, τους αφήνεις να διαμορφώσουν το περιεχόμενό του.

Ένα καλό παράδειγμα είναι και το filologo-wiki που περιγράφω εδώ.

Μια δεύτερη λύση είναι να παροτρύνεις τους μαθητές να διαμορφώσουν άρθρα της Βικιπαίδεια (υπάρχουν ακόμα πολλά κενά στην ελληνική εκδοχή της wikipedia, ακόμα και σε εύκολα θέματα που σχετίζονται με την ύλη του σχολείου).

Δεν μου έρχεται κάτι άλλο στο νου. Αν κάνεις κάτι ενημέρωσε.

Συγγνώμη και πάλι για την καθυστέρηση...

Xrysostomos είπε...

@kavalamodelclub
Πολύ θα ήθελα να βοηθήσω την προσπάθεια σου! Τρελαίνομαι για κάτι τέτοια.

Το πρόβλημα είναι το λινκ που έγραψες δεν δουλεύει και δεν μπόρεσα να βρω κάτι μέσω google.

Ενημέρωσε για το σωστό λινκ όποτε μπορεσεις

Stella είπε...

Αυτό δουλεύει!
http://geography4highschool.wikispaces.com

Τα δημοφιλεστερα μαθηματα