Μια ημερίδα για τη δυσλεξία

Σχετικά με το ζήτημα της δυσλεξίας και γενικότερα των μαθησιακών δυσκολιών, το "Ας μπούμε σε μια τάξη" έχει μέχρι τώρα αναφερθεί κυρίως με τη βοήθεια περιστατικών (όπως αυτά με τα οποία αργά ή γρήγορα κάθε συνάδελφος έρχεται αντιμέτωπος...)

Αναφέρομαι στις δημοσιεύσεις που μπορείς να βρεις εδώ, εδώ ή εδώ.

Για τον βιαστικό αναγνώστη, ορισμένες βασικές πληροφορίες σχετικά με τη δυσλεξία υπάρχουν στη σχετική ιστοσελίδα της Ελληνικής Εταιρίας Δυσλεξίας.

Για τον λιγότερο βιαστικό αναγνώστη, έχω να προτείνω μια παιδαγωγική ημερίδα που διοργανώνει ο δήμος Ν. Ψυχικού σε συνεργασία με τον σχολικό σύμβουλο και τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων της 22ης περιφέρειας.

Η ημερίδα έχει τον πετυχημένο κατά τη γνώμη μου τίτλο "Δυσλεξία - Θείο Δώρο" και σε αυτήν θα μιλήσουν ο καθηγητής μαθησιακών δυσκολιών κ. Παυλίδης, ο σχολικός σύμβουλος κ. Γαλάνης και ο δάσκαλος ειδικής αγωγής κ. Φλεμοτόμος.

Το ραντεβού δίνεται για τις 6.30 το απόγευμα της Πέμπτης 10 Απριλίου 2008, στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Αθλητικού Κέντρου του δήμου Ν. Ψυχικού (Ρήγα Φεραίου και Μπουμπουλίνας).

Έξτρα χρήσιμες πληροφορίες: Η είσοδος θα είναι ελεύθερη και στους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς θα δοθεί βεβαίωση συμμετοχής ;-)

Από την πλευρά μου, πρέπει να ομολογήσω ότι ούτε στο μυαλό των ομιλητών έχω βρεθεί, ούτε τις απαιτήσεις των ακροατών τους μπορώ να μαντέψω. Που σημαίνει ότι το βαθμό στον οποίο μια τέτοια ημερίδα θα πετύχει τους στόχους της, μόνο αν την επισκεφτείς ο ίδιος θα μπορέσεις να το διαπιστώσεις...

Καλή τύχη!

Μαθησιακές δυσκολίες & ανθρώπων τιμωρίες

Για λόγους που μάλλον γίνονται προφανείς στη συνέχεια αυτής της δημοσίευσης, δεν χρησιμοποιώ πραγματικά ονόματα.

Λοιπόν. Συνάντηση με τους γονείς των μαθητών.

Μπροστά μου κάθεται μια νεαρή κυρία. Είναι η μαμά της Νατάσας, μαθήτριας της Α' Γυμνασίου.

Και να μην πολυλογώ η Νατάσα είναι αστέρι.

Σε κάθε μάθημα εκεί, φιλότιμη (αυτό δεν με τρελαίνει και πολύ), διαβασμένη (αυτό δεν με τρελαίνει καθόλου), με κάτι μάτια να ξεχειλίζουν ενδιαφέρον για όσα λέγονται στη τάξη (αυτό είναι που με τρελαίνει), με φοβερές ερωτήσεις που δείχνουν ότι κάποιος "ψάχνεται", με έξυπνες απαντήσεις που δείχνουν ότι κάποιος σκέφτεται, με, με, με...

Κι εγώ φυσικά δεν αργώ να περιγράψω την εικόνα που έχω για τη Νατάσα στη σιωπηλή μητέρα.

Περιμένω χαμόγελο υπερηφάνειας. Ακόμα περιμένω.

Αντί αυτού, ερώτηση:


- Για τον Μιχάλη, τί εικόνα έχετε;


- Ποιον Μιχάλη;


- Τον Μιχάλη, από τη Ε' δημοτικού.


- Τον Μιχάλη τον Ευθυμίου;


- Ναι.


- Ο ΜΙΧΑΛΗΣ είναι αδερφός της Νατάσας;


- Ναι...

Και τώρα εξηγούμαι. Φυσικά και ήξερα ότι ο Μιχάλης και η Νατάσα έχουν το ίδιο επίθετο. Είναι όμως ένα επίθετο αρκετά συνηθισμένο, οπότε το θεώρησα συνωνυμία. Προς τα εκεί με έσπρωξε το γεγονός ότι ο Μιχάλης και η Νατάσα είναι δύο ΤΕΛΕΙΩΣ διαφορετικά παιδιά λες και υπάρχουν όμοια παιδιά - τέλος πάντων.

Στην αργκό των εκπαιδευτικών, η Νατάσα είναι "αστέρι" αυτό το είπα.

Στην αργκό των εκπαιδευτικών, ο Μιχάλης είναι "πολύ δύσκολη περίπτωση".

Δύσκολη περίπτωση, όχι επειδή είναι τίγκα στις μαθησιακές δυσκολίες. Κυρίως επειδή αυτό "του έχει βγει" σε μια συμπεριφορά που με τον τρόπο της ουρλιάζει "υπάρχω και εγώ!"

Ο Μιχάλης φωνάζει χωρίς φαινομενικο λόγο. Ο Μιχάλης σηκώνεται καταμεσής του μαθήματος από τη θέση του και περπατά στη τάξη. Ο Μιχάλης διαπληκτίζεται συνέχεια με τους συμμαθητές του, ο Μιχάλης συχνά τους ειρωνεύεται, ο Μιχάλης μερικές φορές επιτίθεται...

Και τί έμαθα εγώ τα επόμενα λεπτά μιας συζήτησης που βάζω στοίχημα δεν θα ξεχάσω ποτέ;

Ότι ο Μιχάλης ένα απόγευμα ρώτησε: "Μαμά, τί έχω...;"

Ότι τα βράδια ο Μιχάλης κλείνεται στο δωμάτιο του και κλαίει.

Ότι και μαχαίρι να μου βγάλει μαθητής, δεν έχω καμία όρεξη να τον τιμωρήσω...

Πολλαπλασιασμός: Η εναλλακτική οδός...

Μία πραγματικά "δυνατή" εναλλακτική μέθοδος
να λύνει κανείς πολλαπλασιασμούς με μεγάλους αριθμούς.

Προσωπικά ενθουσιάστηκα. Ρίξε μια ματιά.

Θεωρώ ότι η περιγραφόμενη είναι μία μέθοδος που "ταιριάζει γάντι" σε όσους χρειάζεται να διδάξουν τα μαθηματικά του πολλαπλασιασμού σε μαθητές με δυσλεξία ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες.

Σημείωσε ότι μία δημοσίευση για το θέμα των μαθησιακών δυσκολιών μπορείς να βρεις εδώ.

Είναι όμως και μία μέθοδος που αφορά όλους τους μαθητές,
 καθώς σκιαγραφεί και την ουσία του πολλαπλασιασμού.  
Η εφαρμογή της στο 10x10 είναι αρκετά διαφωτιστική, έτσι δεν είναι;

[Το update της επόμενης μέρας: Μετά από τις αντιρρήσεις που προέβαλε ο αγαπητός δυσλεκτικός δάσκαλος στα σχόλια, μάλλον είναι αναγκαίο να ξεκαθαρίσω τους ισχυρισμούς μου σχετικά με τη χρησιμότητα της "μεθόδου".

α) Συνεχίζω να πιστεύω ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να είναι χρήσιμη για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Ορισμένοι από αυτούς τους μαθητές αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τη χρήση αριθμών, ενώ πολλές φορές δείχνουν μια αυξημένη ικανότητα στο χειρισμό σχεδίων (λέγεται ότι το επάγγελμα του αρχιτέκτονα ανταποκρίνεται στις μαθησιακές "απαιτήσεις" τους). Αφού λοιπόν η πρόταση του βίντεο είναι "παράτα τα νούμερα, μπορείς να το λύσεις και σχεδιάζοντας", λέω ότι θα τους βοηθά να μάθουν με τον τρόπο που τους είναι πιο εύκολο...

β) Σχετικά με το "η μέθοδος σκιαγραφεί την ουσία του πολλαπλασιασμού", θα επιμείνω κι εδώ. Για παράδειγμα, ο τρόπος που με αυτή τη μέθοδο λύνεται το 24x13 είναι:

24x13= [(2x1)γραμμές x 100] + [(2x3 + 4x1)γραμμές x 10] + 4x3

Είναι με άλλα λόγια μία γεωμετρική αναπαράσταση του

24x13= (20x10) + (20x3 + 4x10) + 4x3

Το οποίο το βλέπω σαν την ουσία του πολλαπλασιασμού Και η συνήθης μέθοδος του πολλαπλασιασμού σε αυτό βασίζεται...

γ) Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η μέθοδος περιορίζεται στο συγκεκριμένο πρόβλημα, δηλαδή τον πολλαπλασιασμό μεγάλων αριθμών. Δεν ξέρω. Σκέφτομαι ότι και μόνο η σκέψη "ξέρεις τα μαθηματικά, ακόμη κι αν αυτό δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά, χωράνε και γεωμετρικές αποδείξεις/ερμηνείες, και αυτό είναι ένα παράδειγμα", παροτρύνει όσους έχουν το "χούι" να το ψάχνουν λίγο παραπάνω να το προσπαθήσουν και σε άλλα προβλήματα πέραν του πολλαπλασιασμού. Οι γεωμετρικές αποδείξεις του πυθαγορείου θεωρήματος (ορισμένες θα βρεις εδώ) είναι ένα πεδίο στο οποίο μπορούν να παίξουν μπάλα όσοι ενδιαφέρονται για τέτοια...

Ειδική Αγωγή: πόσο μιλάμε και πόσο πράττουμε;

Είμαστε ενάντιοι σε περιπτώσεις περιορισμού της δυνατότητας κίνησης ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες στο κέντρο της πόλης;

Ναι!!

Είμαστε ενάντιοι σε περιπτώσεις διακρίσεων ανάμεσα στους μαθητές μας;

Ναι!!

Είμαστε "διαβασμένοι" σχετικά με τις αλλαγές στη διδασκαλία μας στην περίπτωση που αυτή εμπλέκει μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες;

Ναι!! (ορίστε και η απόδειξη)

Από θεωρία λοιπόν, διαβάζουμε αυτή εδώ τη σελίδα από το βιβλίο και στη συνέχεια απαντούμε στο τετράδιο ασκήσεων με καθαρά γράμματα και χωρίς μουτζούρες - αυτά δυσκολεύουν τη δουλειά μου- την ερώτηση:

"Πόσο σίγουροι είμαστε ότι σκέψεις και συναισθήματα σαν αυτά της μικρής κύπριας Ραφαέλας Χαράτση δεν ευδοκιμούν και σε μαθητές με ειδικές ανάγκες στα σχολεία της Ελλάδας;"


Τα πολλά λόγια είναι περιττά.

Να πώ μόνο τα δέοντα: για την περίπτωση της Ραφαέλας ενημερώθηκα από την αγαπημένη daskaloua, το ιστολόγιο μιας κύπριας συναδέλφου.

Και να προτείνω ως αφετηρία τυχόν προβληματισμών μας, ένα video φτιαγμένο από ανθρώπους ζουν στις Φιλιπίννες και δείχνουν να το έχουν πιάσει το νόημα ναι μιλάω για τα παιδιά που απεικονίζονται στις τελευταίες φωτογραφίες, ένα video εμπνευσμένο από πολύ καλές στιγμές του κινηματογράφου:

Δυσλ3ξία

Το περιστατικό που θα περιγράψω παρακάτω δεν είναι πρόσφατο. Συνέβη πριν από περίπου δύο χρόνια, την εποχή που με το βιογραφικό στη τσάντα και το άγχος στο κεφάλι περνούσα από διάφορα ιδιωτικά σχολεία της χώρας προσπαθώντας να βρω δουλειά. Δεν ήταν εύκολη περίοδος, υποθέτω όλοι έχουν περάσει ή περνάνε κάτι παρόμοιο.

Τέλος πάντων, ένα πρωινό βρέθηκα να συνομιλώ ("και καλά" συνομιλία: συνέντευξη για δουλειά ήτανε...) με τον ιδιοκτήτη ενός από τα ιδιωτικά σχολεία της χώρας. Κάποια στιγμή ο αξιότιμος κύριος ιδιοκτήτης σχολίασε το βιογραφικό μου: "παρατηρώ ότι έχετε συμμετάσχει και σε κάποια σεμινάρια σχετικά με τις μαθησιακές δυσκολίες".

"Ναι", απάντησα εγώ, σκεπτόμενος ότι θα μπορούσα να εκμεταλλευτώ το σχόλιο του και να δείξω ότι έχω και κάποιες ευαισθησίες στα περί μάθησης. Είπαμε, συνέντευξη ήταν...

Δεν πρόλαβα να εκμεταλλευτώ τίποτα. Το σχόλιο από την άλλη πλευρά έπεσε σαν κεραυνός το καταμεσήμερο: "Ξέρετε, είχαμε κι εμείς ορισμένες περιπτώσεις μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες, αλλά ευτυχώς το αντιληφθήκαμε αρκετά νωρίς και ... τους διώξαμε".


Πάγωσα.

Σκέφτηκα ότι ουσιαστικά εγώ είμαι τυχερός, αφού στην τελική μπορώ να επιλέξω αν θέλω να εργαστώ δίπλα σε τέτοιες απόψεις. Οι άτυχοι είναι όλοι όσοι έχουν δυσλεξία και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υφίστανται τις ηλίθιες επιπτώσεις αυτών των απόψεων.

Το θέμα λοιπόν αυτού του post είναι η δυσλεξία.


Η δυσλεξία μάλλον είναι η βασίλισσα στο παράξενο βασίλειο που ονομάζεται "μαθησιακές δυσκολίες". Ο όρος είναι αρκετά σαφής: μιλάμε για εμπόδια στο να μαθαίνεις. Και κάτι τέτοιο είναι τουλάχιστον σοβαρό, είτε είσαι αυτός που το υφίσταται, είτε βρίσκεσαι δίπλα του...

Η αλήθεια είναι ότι μέχρι αυτή τη στιγμή, κανένας δεν ξέρει τί πραγματικά είναι δυσλεξία ή τί την προκαλεί.

Δεν ξέρουμε λοιπόν ακριβώς τί είναι η δυσλεξία.

Δε μασάμε όμως.

Το μπουκάλι μισογεμάτο.

Μπορεί να μην είμαστε σίγουροι για την αιτία, έχουμε όμως προχωρήσει αρκετά στο τί συνιστά "υποψήφιο σύμπτωμα" ενός δυσλεκτικού. Μεγάλες, ας πούμε, διασημότητες σε αυτό το σταρ σίστεμ συμπτωμάτων δυσλεξίας είναι η σύγχιση ανάμεσα σε συγκεκριμένα γράμματα ή αριθμούς (όπου "3", διαβάζω "ε" κτλ.) και η έντονη δυσορθογραφία.

Αναφέρομαι σε "υποψήφια" συμπτώματα γιατί έχουμε σιγουρευτεί πια ότι δεν υπάρχει κάποια "λίστα" συμπτωμάτων, τα οποία στο σύνολο τους να εμφανίζονται σε όλους τους δυσλεκτικούς. Για κάποιο λόγο, κάθε δυσλεκτικός εγκέφαλος (ελπίζω να μη με κυνηγήσει κανείς για τον όρο) έχει "διαλέξει" κάποιο ή κάποια από αυτά τα συμπτώματα.

Αλλάζω ρότα. Κυρίως γιατί πιστεύω πως όταν το παρακάνουμε με την αναφορά σε "συμπτώματα", προωθούμε μια εικόνα της δυσλεξίας που θυμίζει αρρώστια.

Δεν είναι όμως κάτι τέτοιο.

Προτιμώ να σκέφτομαι τη δυσλεξία σαν ιδιαίτερο τρόπο μάθησης. Και για να πω την αλήθεια, έχω την πεποίθηση ότι αρκετοί "ειδικοί" θα συμφωνήσουν μαζί μου.

"Λίγη σαφήνεια παρακαλώ", βροντοφωνάζει κάπου εδώ ο αναγνώστης.

Εξηγούμαι λοιπόν: Το σίγουρο είναι ότι οι δυσλεκτικοί δεν τα πάνε καλά με τις λέξεις. Βάζω στοίχημα πως όποτε βάζουν μπροστά τη φαντασία τους (κάτι που, σημειωτέον, το κάνουν πολύ καλύτερα από τους μη δυσλεκτικούς), συμπεριλαμβάνουν στις σκέψεις τους εν ψυχρώ δολοφονίες όλων των βιβλίων που δεν έχουν εικόνες και όλων των οδικών ταμπέλων που έχουν λέξεις αντί για σχήματα...

Θα προτιμούσαν δηλαδή να ζουν σε ένα κόσμο όπου οι λέξεις δεν θα είχαν τόσο μεγάλη σημασία στη μεταφορά πληροφορίας. Και αν μιλήσουμε για μαθητές (καιρός ήτανε...), σίγουρα θα προτιμούσαν να πηγαίνουν σε ένα σχολείο όπου τον κεντρικό ρόλο στη μάθηση δεν θα τον έπαιζαν τα κείμενα αλλά οι εικόνες, είτε αυτές ήταν τυπωμένες στο χαρτί είτε προέρχονταν από βιώματα μέσα στην τάξη.

Δεν είναι κατώτεροι λοιπόν, αγαπητέ μου ιδιοκτήτη του περήφανου ιδιωτικού σχολείου, οι άνθρωποι που έχουν δυσλεξία.

Απλώς μαθαίνουν διαφορετικά.

Και είναι και αρκετά άτυχοι, αφού αναγκάζονται να μορφώνονται σε σχολεία που δεν είναι σχεδιασμένα να ανταποκρίνονται στον δικό τους τρόπο μάθησης.

Τι να πω, ελπίζω απλά να είναι αρκετοί αυτοί που θα σταθούν στο πλευρό τους...

Update: Για όσους θέλουν να ψάξουν λίγο παραπάνω το ζήτημα των μαθησιακών δυσκολιών, μια πολύ καλή λίστα με σχετικό υλικό υπάρχει στο blog του Οδυσσέα

ΥΓ. Να ξεκαθαρίσω ότι δεν θεωρώ ότι αντιμετωπίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εκπαίδευση τη δυσλεξία με τον τρόπο που το κάνει ο προαναφερθείς ιδιοκτήτης. Για παράδειγμα, αισθάνθηκα πολύ καλύτερα, όταν διαπίστωσα ότι στο σχολείο που τελικά προσλήφθηκα οι μαθησιακές δυσκολίες περισσότερο "αγκαλιάζονται" παρά "διώχνονται"...