Και ναι λοιπόν διαδικτυακέ μου φίλε,
επιτρέπεται να αντιγράψεις κείμενα αυτού του blog,
αρκεί να κάνεις σαφή αναφορά στη πηγή:

didaskw.blogspot.com

Καλό διάβασμα...

Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2011

"Μαθαίνω πώς μαθαίνω" - μια δραστηριότητα

Οι ειδήμονες τους οποίους, όχι, δεν αποστρέφομαι όσο ο μέσος έλληνας εκπαιδευτικός, χρησιμοποιούν τον όρο "μεταγνώση".

Με απλά λόγια, ο όρος έχει -αρκετά επιτυχημένα- μεταφραστεί ως "μαθαίνω πώς μαθαίνω". Μαθαίνω δηλαδή πέντε πράγματα, όχι για αυτόν καθ' αυτόν το νόμο του κουλόμπ, αλλά για το πώς θα βοηθήσω το ρημάδι το μυαλό μου να τον υποδεχτεί με ανοιχτότερες από το συνηθισμένο αγκάλες.

Μετά από μπόλικο καιρό, το "Ας μπούμε σε μια τάξη" μετά από μερικές τυχαίες εξελίξεις όσον αφορά στο χώρο εργασίας -άρα εν πολλοίς και εμπνεύσεως- του επιστρέφει με μία πρόταση πάνω στο θέμα.

Πρόκειται για μία δραστηριότητα εφαρμόσιμη σε μεγάλη ποικιλία ηλικιακού επιπέδου και μαθήματος, κραυγαλέα λιτή στις υλικοτεχνικές της απαιτήσεις, όμως ταυτόχρονα ιδιαιτέρως "δυνατή" όσον αφορά στα συμπεράσματά της...

Δουλεύει ως εξής.

Ενημερώνουμε τους μαθητές ότι με την έναρξη της δραστηριότητας και για το καλό αυτής, όχι επειδή έχουμε κανένα βίτσιο με την "ησυχία" ή τη "φρονιμάδα", δεν επιτρέπεται σε κανέναν να επικοινωνήσει με άλλον. 

Η ατάκα που εγώ χρησιμοποιώ είναι πως "αυτό είναι ένα παιχνίδι του καθενός με το δικό του το μυαλό".

Μοιράζουμε σε κάθε μαθητή και μαθήτρια της τάξης από ένα χαρτί με -τις ίδιες- 24 λέξεις. Εγώ προτίμησα ρήματα.

Ενημερώνουμε τους μαθητές ότι πρέπει, αφενός μεν να εστιάσουν σε κάθε λέξη ξεχωριστά, αφετέρου δε να εστιάσουν στις λέξεις που θεωρούν ότι ανταποκρίνονται στην "οδηγία" που αναγράφεται στο πάνω μέρος του χαρτιού. Επίσης, ότι η οδηγία αυτή δεν είναι κοινή σε όλους.

Δεν τους ενημερώνουμε όμως για το σημείο-κλειδί της δραστηριότητας: το ότι έχουμε χωρίσει την τάξη σε δύο ομάδες:

α) στην ομάδα μαθητών που τους ζητείται να εστιάσουν σε λέξεις που περιέχουν το γράμμα "Ε", και
β) στην ομάδα μαθητών που τους ζητείται να εστιάσουν σε λέξεις που περιγράφουν κατι που τους αρέσει.

Για το φίλο εκπαιδευτικό που βαριέται: τα 2 χαρτιά που εγώ χρησιμοποίησα σε μαθητές δευτέρας και τρίτης γυμνασίου είναι τα παρακάτω - μπορείς να τα κατεβάσεις: Ρηχη&ΒαθιαΜαθηση


Αφού περάσει ο απαραίτητος χρόνος, μαζεύουμε τα χαρτιά και ζητάμε από τον κάθε μαθητή να γράψει σε ένα λευκό χαρτί όσες (και από τις 24) λέξεις μπορεί να θυμηθεί. Στη συνέχεια ζητάμε από τον κάθε μαθητή να ανακοινώσει πόσες λέξεις κατάφερε να θυμηθεί. Καταγράφουμε αριθμούς στον πίνακα. 

Τα αποτελέσματα είναι -κάθε φορά που το δοκιμάζω- εντυπωσιακά!

- Οι μαθητές της ομάδας "εντόπισε το γράμμα Ε" συνήθως καταφέρνουν να θυμηθούν γύρω στις 7 με 10 λέξεις. 
- Οι μαθητές της ομάδας "εντόπισε τί σου αρέσει" καταφέρνουν να θυμηθούν γύρω στις 12 με 18!

Είναι η στιγμή που ενημερώνουμε τους μαθητές για την κρυφή διαφοροποίηση ανάμεσα στις οδηγίες που είχαν οι δύο ομάδες.

Η συζήτηση μπορεί να ξεκινήσει. Είναι η συζήτηση για τη σημασία του να προσπαθώ να συσχετίζω οποιαδήποτε πληροφορία δέχομαι, με κάτι που έχει σημασία για εμένα, αν θέλω αυτή η πληροφορία να "αγκαλιαστεί" ευκολότερα απο το μυαλό μου.

Και φυσικά, το "έχει σημασία για μένα" δεν είναι μόνο το "μου αρέσει"

Είναι και το "τί σχέση έχει με όσα ξέρω", και το "πού το έχω ξανακούσει", και το "κάτι σχετικό που είδα στην τηλεόραση", και το "κάτι που έμαθα σε ένα άλλο μάθημα" και ένα σωρό άλλα από μια τεράστια και ατελείωτη μα εντελώς προσωπική λίστα...



Υστερόγραφο. Η δραστηριότητα αυτή εμπνέεται (ή "κλέβει", αν είσαι της παλιάς γενιάς που ακόμα να αποενοχοποιήσει το μοίρασμα) από αυτό το βίντεο (ολόκληρη η σειρά είναι σούπερ - τσέκαρε τη τώρα που με την κρίση δεν έχεις πολλά ιδιαίτερα να σου τρώνε όλο το απόγευμα)

Υστερόγραφο δύο. Για την ιστορία, η σημασία των διαδικασιών "μεταγνώσης", δεν εφευρίσκεται, όμως αποθεώνεται μέσα στις προτάσεις του εποικοδομητισμού.

buzz it!

7 σχόλια:

Διονύσης Μάργαρης είπε...

Καλή επιστροφή Χρυσόστομε!!!
Μας έχεις λείψει...
Και με μια πολύ δυνατή πρόταση!

Xrysostomos είπε...

καλώς σας βρήκα διονύση!

Κι εγώ ελπίζω να τα λέμε συχνότερα (έχω βάλει την "υπόσχεση" μου σε τόσα πράγματα, κι εγώ καμιά φορά απορώ πώς προλαβαίνω...)

Διάδωσε τη πρόταση, πίστεύω αξίζει τον κόπο

+ Στείλε φυσικά ανάδραση αν την εφαρμόσεις

Γιάννης Μιχαηλίδης είπε...

Εγώ πάντως το δοκίμασα στην τάξη μου και δε δούλεψε.

Xrysostomos είπε...

Αν δεν κάνω λάθος δουλεύεις με παιδιά μικρότερης ηλικίας. Μπορεί αυτό να παίζει ρόλο. Δώσε καμια πληροφορία παραπάνω, μήπως και βγάλουμε άκρη..

Βασίλης Σ. είπε...

Το δοκίμασα με μικρή παραλλαγή στις οδηγίες, οι μαθητές ήξεραν ότι είναι χωρισμένοι σε δύο ομάδες και τους ζήτησα να θυμηθούν μόνο τις λέξεις που σημειώσαν.

Τεμπέλικα σκεφτόμενος πήρα έτοιμη τη σελίδα.

Λοιπόν, σε τμήμα της Γ΄ Λυκείου: Όσοι σημείωναν λέξεις με το "εξωτερικό" κριτήριο του "Ε" μπορούσαν να θυμηθούν 2, 3, άντε 5, λέξεις από τις 9. Όσοι σημείωσαν λέξεις με βάση το "εσωτερικό" κριτήριο έδωσαν αποτελέσματα όπως 9/11, 8/8, 10/12, κλπ. Το τμήμα έχει 24 μαθητές.
Η συζήτηση για τα αποτελέσματα κινήθηκε σχετικά με τον τρόπο διαβάσματος (απομνημόνευση, κατανόηση, κλπ) και τον τρόπο έκφρασης ("ξένες"- εξωτερικές ιδέες, αφομοιωμένες σκέψεις- προβληματισμός).

Παρόμοια και στην Α΄ Λυκείου. (Εκεί όμως οι μαθητές που χρησιμοποίσαν το "εξωτερικό" κριτήριο θυμόταν περισσότερες λέξεις, 4/9, 5/9, αλλά όχι όσες οι συμμαθητές τους που σημείωσαν με κριτήριο ό,τι τους αρέσει).

Παρατήρηση και για τα δύο τμήματα. Η ανάκληση των λέξεων στη μνήμη δεν είχε να κάνει με "καλούς" ή "κακούς" μαθητές.

Τέλος1, με την άδειά σου θέλω να "κλέψω" την πρόταση και να την αναπαράγω - φυσικά με παραπομπή - στο http://users.sch.gr//symfo/index.htm

Τέλος2, ανάλογη δραστηριότητα με λέξεις εδώ http://o-mikron.blogspot.com/2011/03/blog-post.html

Τέλος3, τι εννοεί ο Οδυσσέας "δε δούλεψε". Προφανώς και από αυτό βγαίνουν συμπεράσματα (αν δεν εξαρτάται από άλλες μεταβλητές)

Γιάννης Μιχαηλίδης είπε...

Βασίλη Σ.,

κανένα συμπέρασμα δε βγαίνει. Πείραζα τον Χρυσόστομο μιας και είμαι σε άδεια ανατροφής. Εννοείται ότι δουλεύει η πρότασή του. Είναι τεκμηριωμένη από δεκάδες έρευνες. Η αξία της έγκειται στο να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές πώς μαθαίνει καλύτερα ο άνθρωπος.

Vasilis Simeonidis είπε...

:)
γεια σου Οδυσσέα.

ναι,
Η αξία της έγκειται στο να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές πώς μαθαίνει καλύτερα ο άνθρωπος.

και
η αξία της έγκειται στο να συνειδητοποιήσουν όσοι διδάσκουν πώς μαθαίνει καλύτερα ο άνθρωπος :)

Μπαϊδεγουέι, κάποιος φίλος με ρώτησε για τρόπους να βοηθήσει το παιδί του (4η Δημοτικού) στην εκμάθηση της ορθογραφίας της ιστορικής γραφής μας. Θα σου στείλω μέιλ.

Τα δημοφιλεστερα μαθηματα