Σκέφτομαι ότι γράφω κάτι που δεν θα προκαλέσει και πολλές διαφωνίες. Είτε είσαι ΠΕ4 σε σχολείο, είτε Ι5 σε στρατόπεδο, σε έχω ακούσει αρκετές φορές να σχολιάζεις:
"μα καλά, δεν παίρνουν χαμπάρι ότι κανείς από εμάς δε μιλά αυτή τη γλώσσα;"
Δεν έχεις και άδικο. Τί στο καλό έχουν πάθει και μιλούν μια γλώσσα που δεν τη μιλά κανείς;
Και τώρα η σειρά μου ρε μπαγάσα
Γιατί εσύ καλύτερος είσαι;
Ναι, εσύ.
Εσύ που μπαίνεις κάθε Τετάρτη, δεύτερη ώρα, και μας λες "βρείτε το γιου". Ποιο "γιου" βρε ξύλινε; Ζήτα μας να βρούμε την ταχύτητα και θα καταλάβουμε. Ή ακόμα καλύτερα πες μας ότι ψάχνουμε το "πόσο γρήγορα κινείται και προς τα που".
Ναι εσύ.
Εσύ, οπαδέ του "εκλύονται", φίλε του "συνίσταται" και ερωμένε του "υποδιπλασιάζεται"...
Ναι εσύ.
Που μας μιλάς για σώμα "μάζας εμ ίσον 10 κιλά" (Αλήθεια, εσύ, αφού ζυγιστείς λες "έχω σώμα μάζας εμ ίσον 80 κιλά"; ή μήπως ούτε τότε θυμάσαι το λαοφιλές ρήμα "ζυγίζω";)
Ας μην πολυλογώ.
Συνάδελφοι. Η γλώσσα που πολλοί από εμάς χρησιμοποιούμε στο μάθημα, για κάποιους μαθητές ή όχι είναι μια γλώσσα εξωγήινη. Και όταν είσαι εξωγήινος δεν μπορείς να περιμένεις από τους άλλους να μιλήσουν πρόθυμα τη γλώσσα σου!
Επί του πρακτέου. Ειδικά στο Γυμνάσιο, οι δεξιότητες "κατανόηση" και "χρήση" της επιστημονικής γλώσσας δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται ως προαπαιτούμενα, αλλά ως στόχοι. Που σημαίνει ότι πριν μπούμε στην τάξη, εκτός από το αντικείμενο του μαθήματος θα πρέπει να έχουμε στο νου μας και μια αξιοπρεπή μετάφρασή του στην καθομιλουμένη. Την οποία θα χρησιμοποιήσουμε όταν χρειαστεί.
Και θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι στόχοι "κατανόηση" και "χρήση" της επιστημονικής γλώσσας δεν είναι τίποτα στόχοι της πλάκας - απαιτούν αυξημένες ποσότητες υπομονής και ενθάρρυνσης.
Και φυσικά, απαιτούν από την πλευρά μας να αναγνωρίσουμε ότι εμείς οι ΠΕ4 δεν είμαστε και τόσο καλά "προπονημένοι" στο να διδάσκουμε γλώσσες. Ότι στην τελική, τα διδακτικά εργαλεία που χρησιμοποιεί η συμπαθέστατη αγγλικού ίσως είναι πιο χρήσιμα από τα πειράματα και τις προσομοιώσεις που με περηφάνεια εμείς φέρνουμε στην τάξη.
Και ότι οι συζητήσεις μας μαζί της μπορούν επιτέλους να επεκταθούν και σε σχετικά με το μάθημα ζητήματα...
Update (5/10): Σχεδόν κατά τύχη, ανακάλυψα μια δημοσίευση στο μπλογκ "Η γλώσσα στο Γυμνάσιο" η οποία διαπραγματεύεται το ίδιο ζήτημα, αλλά θεωρώ ότι το κάνει με πληρέστερο και πιο πειστικό τρόπο. Μια ματιά μπορείς να ρίξεις εδώ.
13 σχόλια:
Συμφωνω σε άλλα και διαφωνω σε άλλα. Τη πρωτη φορά που διδαξα Βιολογία σε γυμνάσιο (ερχομενος απο φροντιστήρια και λύκεια..) συντομα καταλαβα οτι τα παιδιά (ειδικα της πρώτης) ειχαν προβλημα να καταλάβουν τις φράσεις και τις λέξεις που χρησιμοποιούσε το βιβλίο, πόσο μάλλον την ειδική ορολογία. Έτσι αναγκάστηκα αντί να παραδίδω το μαθημα, πρώτα να το διαβάζουμε για να βρούμε "άγνωστες λέξεις" και μετά να εξηγώ! Ωστόσο δε νομίζω ότι πρέπει να μη χρησιμοποιούμε την ορολογία του μαθήματος (έχω κάνει και φυσική και χημεία παρότι βιολόγος). Μέσα από τη χρήση θα τη μάθουν και τα παιδιά (όπως τη μάθαμε κι εμεις...). Φυσικά εξηγούμε αλλά δεν τη παραλείπουμε επειδή τα παιδιά δεν τη μιλάνε. Practise makes perfect που λένε και οι (φίλοι μας) Αγγλικών
Χρυσόστομε,
μου θύμισες μια συζήτηση που είχαμε στη Φλώρινα για το αν χρειάζεται κάποιος ΠΕ04 να ξέρει διδακτική γλώσσας. Για μένα η απάντηση είναι καταφατική. Σαν δάσκαλος έχω την τύχη να γνωρίζω αρκετά καλά και τη διδακτική των γλωσσικών μαθημάτων και τη διδακτική των μαθηματικών και τη διδακτική των Φ.Ε., ενώ επιπλέον διδάσκω και τα τρία μαθήματα. Μπορώ έτσι πολύ εύκολα να δω την ανάγκη ένας ΠΕ04 να γνωρίζει από διδασκαλία κατανόησης κειμένου (κείμενα δε δίνεται στους μαθητές σας να διαβάζουν;), παραγωγής γραπτού λόγου (γραπτώς δεν απαντούν;) και μαθηματικών (οι μονάδες μέτρησης μαθηματικά δεν είναι; Ο νόμος του αντίστροφου τετραγώνου δεν είναι η συνάρτηση f(x)=a/x^2;).
Πέρα από αυτά δεν ξέρω πόσο σε βοήθησε η ιστοσελίδα που σου έστειλα; Θα ήθελα να το μάθω, αν έχεις χρόνο. Επίσης σου έχω απαντήσει στο σχόλιο που μου άφησες. Μπορείς να μου απαντήσεις, αν θέλεις, στην ερώτησή μου.
@Ανώνυμος
Δε νομίζω ότι διαφωνούμε και πολύ. Πχ. δεν ισχυρίστηκα ότι πρέπει να παρατήσουμε την ορολογία της επιστήμης, αλλά να ξέρουμε ότι οι μαθητές μας δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτήν. Και να δίνουμε περισσότερο χρόνο στην εξάσκησή της.
Για παράδειγμα, μπορούμε να συζητάμε για το μπαλόνι που τραβάει τα χαρτάκια αφού το έχουμε τρίψει με μαλλί, χωρίς να αναφέρουμε καμία λέξη όπως "φόρτιση", "ηλεκτρικό φορτίο", "στατικός ηλεκτρισμός", "ηλεκτρική δύναμη", "έλξη" κτλ.
[οι λέξεις μπορούν να περιμένουν. Τα πρώτα μαθήματα ας αφορούν την εξοικείωση με τα φαινόμενα - και τα φαινόμενα είναι τα ίδια, είτε τα περιγράφεις επιστημονικά είτε κινέζικα: η φράση "αφού το τρίψουμε, το μπαλόνι τραβάει προς το μέρος του τα χαρτάκια " είναι μια σωστή παρατήρηση, χωρίς να χρησιμοποιεί την αντίστοιχη ορολογία ("μετά τη φόρτιση ο μονωτής έλκει το ελαφρύ αφόρτιστο αντικείμενο").
Στο τέλος, φυσικά και θα χρησιμοποιήσουμε την ορολογία. Στόχος μας είναι.
@Οδυσσέας
Ελα! Μόλις συνειδητοποίησα ότι δεν σου είχα απαντήσει.. Συγγνώμη!
Λοιπόν, τα κλειδιά και αντικλείδια τα γνώριζα (έχω κάποια τεύχη σε έντυπη μορφή). Είναι όντως σούπερ υλικό και με έχει βοηθήσει πολύ τελευταία...
Σχετικά με το θέμα, συνεχίζω να πιστεύω ότι δεν έχουμε εκμεταλλευτεί ακόμα τη δυνατότητα επικοινωνίας ανάμεσα σε πρωτοβάθμιους και δευτεροβάμιους. Θα είχαμε αμφότεροι πολλά να κερδίσουμε (πχ. πολλοί συνάδελφοι σου θα μάθαιναν επιτέλους λίγη φυσική! χα χα!). Είμαστε όμως πολλοί πίσω - και η μπλογκόσφαιρα δυστυχώς δεν είναι η ιδανική πλατφόρμα για τέτοιες συζητήσεις...
τεστ σχολιασμού
Χρυσόστομε
να το κάνουμε συζήτηση και εισήγηση για όλους;
Η γλώσσα είναι ένας κώδικας για να μορφοποιούμε όλοι την ίδια εικόνα ή ίδέα ή φαινόμενο ή.....
Εκεί είναι το παιχνίδι κατά τη γνώμη μου. Πρέπει πρώτα να συμφωνούμε για την έννοια ή την εικόνα ή το φαινόμενο ή ....και μετά να ονοματοδοτούμε.
Και κάτι που χρειάζεται μεγάλη προσοχή: Όσο περισσότερο πολύπλοκη ιδέα θα χρειαστεί να περιγράψει κάποιος, τόσο περισσότερο πολύπλοκους γλωσσικούς κώδικές θα χρειαστεί να χρησιμοποιείσει. Άρα προσοχή στις έννοιες που παρουσιάζουμε ανά ηλικία των μαθητών και γλωσσικό ή πολιτιστικό υπόβαθρο τους. Όλα τα παραπάνω πολλαπλασιάσίασέ τα εις την..μεγάλη δύναμη και έχεις το μαθητικό δυναμικό της περιοχής σου.
τα λέμε
Χάρηκα πολύ, τόσο το ποστ, όσο και τα σχόλια. Και συμφωνώ σε όλα, γιατί τελικά ίσως να μην είναι τόσο δύσκολα η φυσική, η χημεία, τα μαθηματικά... Ίσως να φταίει περισσότερο η κακή - απαρχαιωμένη και ακατάλληλη γλώσσα διδασκαλίας τους.
Και η ορολογία της επιστήμης δε μπορεί να είναι κάτι μονίμως σταθερό και αμετάβλητο. Προφανώς και χρειάζεται σε τακτά διαστήματα επαναπροσδιορισμός της. Αλλιώς καταλήγει γλώσσα ιερατείου.
@Γκοτζαρίδης
"να το κάνουμε συζήτηση και εισήγηση για όλους;"
Καλή ιδέα. Έχω έτοιμη τη σχετική παρουσίαση, άρα όποτε (αν) θες πες μου να την κάνω.
Πάντως μια πρώτη συζήτηση μπορεί να γίνει και ηλεκτρονικά. Τις καλύτερες ιδέες τις φέρνουν οι επισκέπτες... Από την πλευρά μου, έχεις το ελεύθερο να αντιγράψεις το κείμενο αυτής της δημοσίευσης, να χρησιμοποιήσεις κομμάτια του ή να παραπέμψεις σε αυτό.
@ομικρον
"Ίσως να φταίει περισσότερο η κακή - απαρχαιωμένη και ακατάλληλη γλώσσα διδασκαλίας τους"
Συμφωνώ. Βέβαια, εκτός από τη γλώσσα, κραυγαλέα κενά εμφανίζει και το σενάριο των μεθόδων που χρησιμοποιούμε.
Αν και τώρα που το σκέφτομαι, με το θέμα της γλώσσας ασχολούμαστε πολύ λιγότερο...
Χρυσόστομε
βεβαίως συμφωνούμε και σχετικά με τη μέθοδο
βέβαια σχετίζομαι με διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, αλλά η διαδασκαλία έχει τα κοινά προβλήματα,
βλέπω τις θετικές επιστήμες ως κειμενικό είδος και κατ'αυτό τον τρόπο τις συσχετίζω με τις θεωρητικές (άλλος διαχωρισμός αυτός που είναι ακατανόητο ιδεολόγημα)
Είναι πλέον ανάγκη, και ως προς αυτό χαίρομαι το θέμα του ποστ, να φύγουμε οριστικά από τη λογική "είναι δύσκολη η φυσική κλπ" και να θέτουμε διαρκώς το ερώτημα: γιατί γίνεται δύσκολη
(το ίδιο βέβαια ισχύει για κάθε γνωστικόππ αντικείμενο)
Έχω και γω εισηγηση έτοιμη για τους...δικους σου εκει πανω και μολις σημερα εκανα ένα αναλογο πειραμα σε μια ταξη που μπηκα
Θα έχει πλακα να το κανουμε
Τα λεμε
Μα, νομίζω οτι η διδασκαλία της Φυσικής είναι και σε μεγάλο βαθμό και η διδασκαλία της γλώσσας (για να θυμηθούμε και τους κλασικούς του εποικοδομητισμού). Δεν γίνεται αλλιώς. Το ζήτημα είναι αν η μέχρι τώρα πρακτική στη διδασκαλία έχει δημιουργήσει μια τεχνητή (καθαρεύσο-γενή) γλώσσα, που απέχει αρκετά από την καθομιλουμένη. Και εδώ εγώ εντοπίζω το πρόβλημα. Χρειάζεται ένα είδος κάθαρσης, έτσι ώστε να προσεγγίσουν οι δύο αυτές. Νομίζω οτι το πρόβλημα επίσης έχει να κάνει με την υιοθέτηση ξένων όρων, αγγλικών τα τελευταία χρόνια, που έχουν να κάνουν με τις σπουδές των πανεπιστημιακών μας δασκάλων (Αμερική- Αγγλία τώρα, Γερμανία παλιότερα). π.χ. inverse square= αντίστροφο τετράγωνο κλπ. Αν και, νομίζω, οτι δεν είναι μόνο δικό μας ελληνικό πρόβλημα.
Το πόσο έντονα επηρρεάζει η γλώσσα της Φυσικής την κατανόησή της δοκιμάστε να διαβάστε το "Principia" του Νεύτωνα ή το Treatise on Electricity and Magnetism" του Maxwell, στα Αγγλικά. Υπάρχουν σε ηλεκτρον. μορφή στο διαδίκτυο. Αν καταλάβετε Φυσική απ' αυτά, τηλεφ.., συγγνώμη στείλτε μου e-mail:-)
@Stergios
Το σχόλιο σου με βοήθησε σε κάτι σημαντικό πάνω στο θέμα - σ' ευχαριστώ.
Πρόκειται για μια διαφοροποίηση στο ζήτημα "η γλώσσα που χρησιμοποιούμε στο μάθημα", μια διαφοροποίηση που η δημοσίευση μου δεν κάνει καθόλου σαφή.
Και εννοώ, ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο διακριτά ζητήματα. Το ένα είναι αυτό που πολύ σωστά θίγεις εσύ, δηλαδή το "τί είδους ελληνική γλώσσα χρησιμοποιούμε" (πχ. καθαρευουσιάνικη, μεταφρασμένη αγγλική κτλ.).
Το άλλο είναι το πότε εισάγουμε/διδάσκουμε την επιστημονική γλώσσα. Δηλαδή αν το κάνουμε στην αρχή, στη μέση ή το τέλος της διδασκαλίας μιας ενότητας φυσικής, ή ακόμα και πόσο δεδομένο θεωρούμε το ότι οι μαθητές μας μπορούν να τη χειρίζονται.
Καθώς έγραφα τη δημοσίευση, είχα περισσότερο το δεύτερο στο νου μου (αν και τώρα που την ξαναδιαβάζω, δεν έχω καταφέρει να το "περάσω").
Μιλάμε για δύο διαφορετικά ζητήματα/προβλήματα κα άρα για τουλάχιστον δύο διαφορετικούς τρόπους λύσης.
Το πρώτο ίσως λυθεί με μια γερή προσπάθεια καλής "μετάφρασης" των κειμένων και της γλώσσας που χρησιμοποιούμε, ώστε να έρθουν πιο κοντά στο λόγο των μαθητών, στην καθομιλουμένη. Υποθέτω κάτι τέτοιο εννοείς και εσύ με τον όρο "ένα είδος κάθαρσης".
Το δεύτερο χρειάζεται περισσότερο αλλαγές στη δομή των διδασκαλιών μας: πρώτα τα φαινόμενα και η περιγραφή τους με όποια γλώσσα μπορούμε/ξέρουμε, και μετά η ένταξη εννοιών/λέξεων από τη γλώσσα της φυσικής (γράφω κάποιες σκέψεις πάνω σε αυτό στο παραπάνω σχόλιο μου - απάντηση στον Ανώνυμο.)
.
μη μου πεις οτι ξερεις τον ντουρακη ...
μιλαμε για τον στελλιο;
m
λυπάμαι, άλλα όχι, δεν μιλάμε για τον στέλιο...
Δημοσίευση σχολίου