Και ναι λοιπόν διαδικτυακέ μου φίλε,
επιτρέπεται να αντιγράψεις κείμενα αυτού του blog,
αρκεί να κάνεις σαφή αναφορά στη πηγή:

didaskw.blogspot.com

Καλό διάβασμα...

Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2007

Οι ιδέες των μαθητών: ένα παράδειγμα από τη μπλογκόσφαιρα

Σε παλαιότερη δημοσίευσή μου είχα αναφερθεί στο ρεύμα της διδακτικής των φυσικών επιστημών που έχει μείνει γνωστό ως εποικοδομητισμός.

Για να μην πολυλογώ, σημείο-κλειδί στην εποικοδομητική προσέγγιση για τη διδασκαλία και τη μάθηση αποτελεί η αναγνώριση αρχικά της ύπαρξης και στη συνέχεια της σημασίας των "προσωπικών θεωριών" των μαθητών μας για τα φυσικά φαινόμενα. Στο επίκεντρο ο μαθητής δηλαδή και σεβασμό στις απόψεις του παρακαλώ.

Μπορεί κάπου να πήρε το αυτί σου τις κουβέντες των διδακτικάριων για "ιδέες των μαθητών" ή για "προϋπάρχουσες αντιλήψεις" τους.

Πάνω λοιπόν που οι σκέψεις περί εποικοδομητισμού είχαν καταλαγιάσει στο μυαλό μου, εμφανίστηκε στη αγαπητή blog-όσφαιρα μια δημοσίευση για τις απόψεις ενός ακόμη ενδιαφέροντα πιτσιρικά, σχετικά με την ύπαρξη του Θεού.


Αντιγράφω τα λόγια της μαμάς:

"ο Γιώργος αρχίζει να τσιτώνει, λέγοντας πως αυτός δεν πιστεύει στην
θρησκεία (!!!). Εμείς δεν πιστεύουμε στα αυτιά μας... Του έχουμε πει λίγα
γενικά, ποτέ προσπαθώντας να τον πείσουμε για κάτι. Αλλά όπως είδα στη συνέχεια, τα πιστεύω του είναι νομίζω αποτέλεσμα δικής του σκέψης και αναζήτησης.


Ξεκίνησε λοιπόν λέγοντας πως έχει δει πάρα πολλά ντοκυμαντέρ, ξέρει για τους δεινόσαυρους και όλα τα άλλα. Φυσικά του είπα πως ο χριστιανισμός δεν λέει πουθενά οτι δεν υπήρξαν δεινόσαυροι.

“Ναι αλλά έτσι ξέρουμε πως υπάρχει εξέλιξη [απαντά ο μικρός] . Και έχω δει και τόσα για τους Αυστραλοπίθηκους και ξέρω πως από εκεί προέρχονται οι άνθρωποι. Έχουν βρει ένα σωρό κρανία που ήταν μισά άνθρωποι και μισά πίθηκοι και ξέρουμε με αποδείξεις πως έτσι έγιναν τα πράγματα. Επίσης η γη δεν δημιουργήθηκε από το Θεό. Δε θυμάσαι αυτά που είδαμε στο Πλανητάριο (με το big bang); Εγώ λοιπόν δεν πιστεύω ούτε στο Θεό, ούτε στα θαύματα.”

Δεν είχαμε τι να πούμε. Το παιδί πραγματικά το έχει σκεφτεί και έχει τα δικά του επιχειρήματα."


Και τώρα η σειρά μου.


Είναι αρκετά πιθανό η μητέρα του Γιώργου να μην έχει ιδέα από θεωρίες διδακτικής φυσικών επιστημών υπάρχει ζωή και χωρίς αυτές, όμως η περιγραφή της προβάλει μια εικόνα που αν την έπαιρνε χαμπάρι κανένας οπαδός του εποικοδομητισμού μπορεί και να την έβαζε στο επόμενο βιβλίο του.

Ας γίνω πιο συγκεκριμένος, κακό δεν κάνει.

Ο μαθητής Γιώργος έχει σχηματίσει σαφή εικόνα για το "φυσικό φαινόμενο Θεός". Και μιλάμε για μια εικόνα προσωπική ("τα πιστεύω του είναι αποτέλεσμα δικής του σκέψης και αναζήτησης"). Όπου όμως εικόνα προσωπική δεν σημαίνει ότι δεν έχει βασιστεί σε εξωτερικά ερεθίσματα (κουβέντες γονέων, ντοκυμαντέρ, πλανητάριο και ένας Θεός-Γιώργος ξέρει τι άλλο...). Και τέλος, σημείωσε ότι ο Γιώργος έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στα πιστεύω του ("Το παιδί πραγματικά το έχει σκεφτεί και έχει τα δικά του επιχειρήματα.").

Που σημαίνει ότι μια διδασκαλία της μιας διδακτικής ώρας με σκοπό να του αλλάξει τις όποιες απόψεις του, θα γυρνούσε σπίτι άπραγη...


Το μόνο σημείο που ίσως αποθάρρυνε τον προαναφερθέντα οπαδό του εποικοδομητισμού να εντάξει το παράδειγμα του Γιώργου στο βιβλίο του, θα ήταν το γεγονός ότι η ερμηνεία του μικρού είναι μια από από αυτές που δεν αντιτίθεται στην αντίστοιχη ερμηνεία της επιστήμης.

Σίγουρα ορισμένοι μαθητές έχουν απόψεις που πλησιάζουν τα επιστημονικά πιστεύω, όμως δεν είναι αυτός ο κανόνας. Σε πολλές περιπτώσεις οι αντιλήψεις των μαθητών είναι διαφορετικές από αυτές των επιστημόνων.

Και ο εποικοδομητισμός εστίασε σε τέτοιες περιπτώσεις. Όχι τυχαία φυσικά: αυτές οι απόψεις των μαθητών είναι και οι δυσκολότερες να αλλάξουν, σα να λέμε είναι αυτές που δυσκολεύουν τη δουλειά μας, άρα απαιτούν τη προσοχή μας.
(Αν σκοπεύεις να συνεχίσεις τη βραδιά με βιβλιογραφική μελέτη επί του θέματος, μπορείς να κρατήσεις στο νου σου τον όρο "εννοιολογική αλλαγή" ή αγγλοσαξωνιστί "conceptual change")

Κλείνοντας, ας αναφερθώ και στο όχι και τόσο αυτονόητο: Το παράδειγμα του Γιώργου δεν είναι ένας ψύλλος στα άχυρα. Όλα τα παιδιά, το καθένα με τον τρόπο του, σχηματίζουν ερμηνείες για τον κόσμο γύρω τους. Απλά ο Γιώργος φαίνεται να έχει τριγύρω του ανθρώπους που έχουν αποενοχοποιήσει το λάθος του οπότε και αυτός δεν αισθάνεται φόβο να το εκφράσει.
Επίσης, ο Γιώργος έχει τριγύρω του ανθρώπους που έχουν και blog, οπότε τα νέα φτάνουν και σε μας...

buzz it!

Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2007

Ένα "λάθος" συνέδριο

Ακούσατε ακούσατε!

Το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (Κ.Ε.Ε. για τους βιαστικούς) διοργανώνει πανελλήνιο συνέδριο με διεθνή συμμετοχή ουάου και τίτλο:


"Τα Λάθη των Μαθητών:
δείκτες αποτελεσματικότητας ή κλειδιά για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης;"

Το "Ας μπούμε σε μια τάξη", ειδικά μετά από δημοσιεύσεις όπως αυτή εδώ σχετικά με τη σημασία του λάθους στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών, "ψήνεται" να παρευρεθεί στις συζητήσεις που θα εξελιχθούν στις αίθουσες του ξενοδοχείου Divani Palace Acropolis.
Και να βρει τα λάθη του!


Και θα χαιρόταν να πετύχει και σένα συνάδελφε, αυτό είναι το θέμα.

Το συνέδριο θα γίνει την Πέμπτη 1 και την Παρασκευή 2 Νοεμβρίου ξέρω ξέρω ούτε κι εμένα με βολεύει, αλλά ρε συ αξίζει , ενώ το πλήρες πρόγραμμα του μπορείς να δεις κάνοντας κλικ εδώ

buzz it!

Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2007

We need education 2.0

Οι φωνές που μιλούν για χρήση της δεύτερης γενιάς του ίντερνετ μπορείς να αρχίσεις να συνηθίζεις τον όρο "web 2.0" στην εκπαίδευση έχουν αρχίσει να αυξάνονται.

Και αυτό μου αρέσει.

Το βίντεο που παραθέτω παρακάτω ασχολείται με το ζήτημα και εκφράζει έναν προβληματισμό τον οποίο ασπάζομαι. Το ότι ο τρόπος που διδάσκουμε θα αλλάξει, το θεωρώ δεδομένο. Το ερώτημα μου όμως είναι πόσο καιρό θα μας πάρει να γίνει κάτι τέτοιο
με άλλα λόγια πόσο θα καθυστερήσουμε αυτή τη φορά...

Ο συμπαθέστατος μαυροπίνακας, έχει σίγουρα χαρίσει πάμπολλα "συν" στη διδακτική διαδικασία αυτή είναι μια διαπίστωση που δύσκολα θα αλλάξω, όμως οι νέοι του σήμερα έχουν αναπόφευκτα προχωρήσει σε τρόπους επικοινωνίας που έχουν πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά.



Και "άλλοι τρόποι επικοινωνίας" σημαίνει "άλλοι τρόποι διδασκαλίας".

Με πρώτα λοιπόν σημάδια των εξελίξεων τα blogs, τη wikipedia, το facebook ή το google-earth, η διδασκαλία θα πάρει μορφές που λίγα χρόνια νωρίτερα ίσως δεν είχαμε καν φανταστεί...

Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Η πρώτη μου επαφή με αυτό το βίντεο έγινε μετά από μία τυχαία, αλλά αυτή θα είναι η τελευταία φορά που θα γίνει έτσι επίσκεψη μου στο αρκετά ενδιαφέρον george tziralis thought log.

Ο μάλλον εμπνευστής του βίντεο είναι ο κύριος Michael Wesch, καθηγητής πολιτισμικής ανθρωπολογίας (σωστά το μεταφράζω το "cultural anthropology";) στο πανεπιστήμιο της πολιτείας του Κάνσας. Μεταξύ άλλων, μου άρεσε το γεγονός ότι τις αλλαγές που λέει ότι αναπόφευκτα, ακούς; φέρνει το διαδίκτυο στην εκπαίδευση δείχνει να τις κάνει πράξη: το βίντεο συνδιαμορφώθηκε με τη βοήθεια 200 φοιτητών του (θυμίζει wikipedia αυτό, ε;).

Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Ιδού:



ΥΓ. Πλέον θα θεωρώ τον Michael Wesch γνώριμη φιγούρα, αφού έχω χρησιμοποιήσει ένα άλλο βίντεο του σχετικά με την επίδραση του web 2.0 στις ζωές μας, σε μία παρουσίασή μου στα τελευταία Χρυσοστόμεια. Αν θες να μάθεις σε τί αναφέρομαι, κάνε κλικ εδώ και χάρισε στον κύριο Wesch τεσσεράμιση λεπτά από τη ζωή σου...

buzz it!

Σάββατο 27 Οκτωβρίου 2007

"Πρακτικά": όνομα και πράγμα!

Συνάδελφε, συνάδελφε, μια ερώτηση!

Μήπως θυμάσαι που βρισκόσουν το τριήμερο 15 με 18 του Μάρτη που μας πέρασε;

Δεν έχεις ιδέα, έτσι δεν είναι; Μην αγχώνεσαι, ούτε κι εγώ θυμάμαι που ήμουν: αν με βάλεις να μαντέψω, το πιθανότερο είναι να κάνω λάθος (αποενοχοποίηση του λάθους δεν σου ζητούσα τις προάλλες;)...

Τέλος πάντων.

Το εν λόγω τριήμερο, αρκετοί τύποι από αυτούς που έχουν δώσει πολλά για τη διδακτική των φυσικών επιστημών στην Ελλάδα βρίσκονταν στα όμορφα Ιωάννινα, προκειμένου να συζητήσουν τους πιο πρόσφατους προβληματισμούς τους.

Η επίσημη ονομασία της συνάντησης ήταν "5ο Πανελλήνιο Συνέδριο - Διδακτική των Φυσικών Επιστημών και Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση" και διοργανωτής της το πανεπιστήμιο της πόλης.

Σχετικά με το τί ακριβώς ειπώθηκε στη συνάντηση των Ιωαννίνων, μάλλον δεν είμαι ο πλέον αρμόδιος για να σου απαντήσει. Βλέπεις, κι εγώ, όλο και κάποια δικαιολογία θα είχα βρει για να απουσιάσω.

Για κάτι τύπους λοιπόν σαν κι εμάς, που στο πανεπιστήμιο συχνά απουσίαζαν απ' τις παραδόσεις και μετά έτρεχαν από δω κι από κει να βρουν τις "καλές" τις σημειώσεις, τα νέα είναι ευχάριστα. Οι διοργανωτές του 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου παρουσιάζουν τα πλήρη πρακτικά του συνεδρίου στο διαδίκτυο, σε μορφή .pdf και ελεύθερα προς χρήση.

Καιρός ήτανε...

Τα πρακτικά (τα οποία μπορείς να βρεις εδώ) χωρίζονται σε τρεις ενότητες. Στην πρώτη ενότητα μπορείς να διαβάσεις την εισαγωγική και τις κεντρικές ομιλίες του Συνεδρίου και στη συνέχεια να "τριφτείς" σε ζητήματα όπως η διαθεματική προσέγγιση, οι άτυπες μορφές εκπαίδευσης και η παιδαγωγική γνώση περιεχομένου. Η δεύτερη ενότητα κινείται στο δίπολο "διδακτική-διδασκαλία" για κάθε μια από τις φυσικές επιστήμες (φυσική, χημεία, βιολογία, γεωγραφία), ενώ μέσα στις σελίδες του θα ακούσεις και προτάσεις που αφορούν την περιβόητη περιβαλλοντική εκπαίδευση. Τέλος, η τρίτη ενότητα επικεντρώνει στις νέες τεχνολογίες και στη χρήση τους στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών.

Βάλε λοιπόν στην άκρη τις φοβίες σου για αυτή "την παράξενη γλώσσα που χρησιμοποιούν οι διδακτικάριοι" (μια καλή λύση είναι να εξοικειωθείς μαζί της), εστίασε στα ζητήματα που νιώθεις ότι σε αφορούν περισσότερο, φτιάξε ένα καλό καφέ και...

Καλό διάβασμα!

ΥΓ. Παραλίγο να το ξεχάσω. Την είδηση για την κυκλοφορία των πρακτικών στο διαδίκτυο την πήρα από σχετική δημοσίευση του blog "Η Βιολογία στο σχολείο"

buzz it!

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2007

Ο "μάγκας" φοιτητής και η πρόοδος της επιστήμης...

Ο σιχαμερός φοιτητής που πρόσφατα δοκίμαζε τις αντοχές ενός σκύλου στο καυτό λάδι (το απεχθάνομαι το συγκεκριμένο βίντεο, αλλά αν επιμένεις μπορείς να το δεις εδώ) έχει εισπράξει την κατακραυγή του που του αξίζει τουλάχιστον από την πλευρά των ελλήνων bloggers.


Αναμένουμε την εξέλιξη της μήνυσης που κατέθεσε εναντίον του η Ελληνική Φιλοζωική Εταιρία...

Από την πλευρά του, το blog "ας μπούμε σε μια τάξη" μπορεί να έχει κάποιες φιλοζωικές ευαισθησίες, έχει όμως εδώ και καιρό υποσχεθεί ότι η θεματολογία του θα περιορίζεται σε ζητήματα που με κάποιο τρόπο έχουν να κάνουν με τις φυσικές επιστήμες και τη διδασκαλία τους.

Προσπάθώντας λοιπόν να βρει μια κοινή συνισταμένη σε αυτά τα δύο και συμφωνώντας με την άποψη ότι το χιούμορ είναι ένας καλός σύμμαχος κάθε φορά που τα μαντάτα είναι άσχημα, κατέληξε στο παρακάτω video το οποίο εξηγεί τη συμβολή των γατών στην πρόοδο των φυσικών επιστημών:


Γαλιλαίος και Νεύτωνας ακούσατε ακούσατε κατηγορούνται για παρόμοιους βασανισμούς ζώων!

Καλή θέαση...

buzz it!

Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2007

Είσαι ένας "μάγος της επιστήμης"; Απόδειξε το!


Μην ανησυχείς συμπαθητικέ μου πειραματιστή, θα εχεις την ευκαιρία να αποδείξεις τις μαγικές σου ικανότητες τον Φεβρουάριο του 2008, στα πλαίσια του "1ου Διαγωνισμού Επιστημονικού Πειράματος – Μάγοι της Επιστήμης" ουάου.

Πρόκειται για έναν διαγωνισμό που ζητά από τους συμμετέχοντες να επιδείξουν πειράματα τα οποία απευθύνονται σε νέους και παιδιά και προβάλλουν επιστημονικά φαινόμενα ή θεωρίες με εύσχημο τρόπο.
Αυτό το τελευταίο μου θυμίζει μια κουβέντα που είχαμε παλαιότερα για τη φοβερή "εποπτεία εννοιών".

Σημείωσε βέβαια και την άποψή μου, ότι σε κάτι τέτοια δεν έχει σημασία μόνο το πείραμα που θα επιλέξεις, αλλά και το πώς θα το παρουσιάσεις. Μην αφήσεις δηλαδή τον επιστήμονα που κρύβεις μέσα σου να "κατατροπώσει" το θεατρίνο που ακόμη πιο καλά κρύβεις μέσα σου!

Λεπτομερέστατες οδηγίες μπορείς να αντλήσεις κάνοντας κλικ εδώ

Κύριε, κύριε, ξεχάσατε να πείτε και κανα δυο λόγια για το φορέα που το διοργανώνει!

Α, ναι! To Κέντρο Βιομηχανικού Σχεδίου – έτσι μεταφράζεται το "Centre of Applied Industrial Design" ή για τους βιαστικούς "CAID" – είναι ένας μη-κερδοσκοπικός οργανισμός που δημιουργήθηκε το 1992 ως κέντρο διαρκούς κατάρτισης. Στην ιστοσελίδα του ισχυρίζεται ότι εστιάζει στις νέες τεχνολογίες και ότι συνδυάζει στις δραστηριότητές του την επιστήμη, τον πολιτισμό και την κοινωνία και αν κρίνω από πρωτοβουλίες όπως ο συγκεκριμένος διαγωνισμός, μάλλον αλήθεια λέει...

Αυτό πάντως που εγώ ξεχώρισα από τις περιγραφές των διοργανωτών είναι ότι ο διαγωνισμός αυτός επιδιώκει "να επιβραβεύσει τους ταλαντούχους νέους επιστήμονες και καθηγητές, να «εμπνεύσει» τους καθηγητές κατά τη διδασκαλία των μαθημάτων τους και να τους παρακινήσει στην αναζήτηση πρωτότυπων τρόπων διδασκαλίας".

Και το ξεχώρισα γιατί νιώθω ότι χρειάζεται...


Μπράβο.


buzz it!

Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2007

Πώς μπορώ να ενημερώνομαι για τις νέες δημοσιεύσεις του blog;

Συνάδελφε, αν θέλεις να ενημερώνεσαι κάθε φορά που αναρτώνται νέες δημοσιεύσεις στο "Ας μπούμε σε μια τάξη" ή σε άλλα ιστολόγια, μάλλον θα πρέπει να εξοικειωθείς με έννοιες όπως "RSS" και "feed".
Καλά, μη φανταστείς ότι είναι τίποτα δύσκολο!

Ρίξε μια ματιά σε αυτό το video και ξεκίνα τις δοκιμές σου...



Update 26/03/08
Σε περίπτωση που το βίντεο δεν σε κάλυψε κάτι που είναι αρκετά πιθανό εδώ που τα λέμε , μπορείς να βρεις για το ίδιο θέμα μια αρκετά κατατοπιστική δημοσίευση στο blogspace.gr


buzz it!

Ειδική Αγωγή: πόσο μιλάμε και πόσο πράττουμε;

Είμαστε ενάντιοι σε περιπτώσεις περιορισμού της δυνατότητας κίνησης ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες στο κέντρο της πόλης;

Ναι!!


Είμαστε ενάντιοι σε περιπτώσεις διακρίσεων ανάμεσα στους μαθητές μας;

Ναι!!

Είμαστε "διαβασμένοι" σχετικά με τις αλλαγές στη διδασκαλία μας στην περίπτωση που αυτή εμπλέκει μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες;

Ναι!! (ορίστε και η απόδειξη)


Από θεωρία λοιπόν, διαβάζουμε αυτή εδώ τη σελίδα από το βιβλίο και στη συνέχεια απαντούμε στο τετράδιο ασκήσεων με καθαρά γράμματα και χωρίς μουτζούρες - αυτά δυσκολεύουν τη δουλειά μου- την ερώτηση:

"Πόσο σίγουροι είμαστε ότι σκέψεις και συναισθήματα σαν αυτά της μικρής κύπριας Ραφαέλας Χαράτση δεν ευδοκιμούν και σε μαθητές με ειδικές ανάγκες στα σχολεία της Ελλάδας;"


Τα πολλά λόγια είναι περιττά.


Να πώ μόνο τα δέοντα: για την περίπτωση της Ραφαέλας ενημερώθηκα από την αγαπημένη daskaloua, το ιστολόγιο μιας κύπριας συναδέλφου.

Και να προτείνω ως αφετηρία τυχόν προβληματισμών μας, ένα video φτιαγμένο από ανθρώπους ζουν στις Φιλιπίννες και δείχνουν να το έχουν πιάσει το νόημα ναι μιλάω για τα παιδιά που απεικονίζονται στις τελευταίες φωτογραφίες, ένα video εμπνευσμένο από πολύ καλές στιγμές του κινηματογράφου:

buzz it!

Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2007

Η διαχείριση της τάξης

Αντιφατικό.

Αν μιλάμε για τάξη, δεν υπάρχει λόγος διαχείρισης.
Αν μιλάμε για ανάγκη διαχείρισης, τότε μάλλον δεν εννοούμε "τάξη".
Εννοούμε κάποιο χάος.

Ωραία, το έκανες το σαχλό σου λογοπαίγνιο, συνέχισε τώρα σε κάτι πιο σοβαρό.

Χάος λοιπόν. Όπως αυτό που προκαλούν πολύ ευκολότερα από ότι νομίζουν τα τσακαλάκια των τελευταίων θρανίων...




Που βέβαια τις συντριπτικά περισσότερες φορές έχουν πολύ καλούς λόγους για να κάνουν όσα κάνουν. Ας πούμε, μπορεί να φταίμε εμείς που κάνουμε το μάθημα με τρόπο που τους φαίνεται βαρετό - και ναι λοιπόν, δεν ενδιαφέρονται όλοι οι άνθρωποι το ίδιο όταν ακούνε ότι "όταν δεν ασκούμε δύναμη σε ένα σώμα, τότε η κινητική του κατάσταση παραμένει η ίδια".

Από την άλλη, όλοι έχουμε ζήσει τις ιστορίες για τον μπαμπά που "μπορεί να πίνει λίγο παραπάνω" ή τη μαμά που πιέζει "να μην αφήσεις κανένα κενό - πρέπει να διαβάσεις", ιστορίες που μάλλον δικαιολογούν αρκετά χειρότερες συμπεριφορές. Αλλά αυτά συνήθως λέμε πως ανήκουν σε άλλη συζήτηση: το θέμα στη διαχείριση τάξης είναι τί θα κάνω εγώ στην τάξη μου με το χάος που εγώ αντιμετωπίζω...

Τέλος πάντων, τη λύση την έχει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Τα νέα "ταχύρρυθμα επιμορφωτικά προγράμματα στη διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης". Ακούγεται σαν απορρυπαντικό με βελτιωμένη σύνθεση, που εξαφανίζει τους "λεκέδες". Στη σχετική ιστοσελίδα μπορείς να ταξιδέψεις για περαιτέρω πληροφορίες, κάνοντας κλικ εδώ...

Σοβαρά τώρα. Δεν έχω λόγους να ισχυρίζομαι ότι τα συγκεκριμένα σεμινάρια δεν αξίζουν την προώθηση που δέχονται (και της οποίας κομμάτι είμαι φυσικά κι εγώ - μετά από αυτή τη δημοσίευση) ή την ανταπόκριση που ενδεχομένως θα έχουν.

Θα πόνταρα όμως, πλησιάζει και η Πρωτοχρονιά βλέπεις, ότι η απάντηση των περισσότερων επιμορφούμενων στο ερώτημα "σου δίνουν κάτι αυτά τα σεμινάρια;" θα είναι (πάλι) κάτι σαν "εξαρτάται από τους επιμορφωτές". Ένα συμπέρασμα που μπορεί μεν να αποθεώνει κάποιους επιμορφωτές, όμως παράλληλα επικρίνει κάποιους άλλους.

Σφυρίζει ουσιαστικά το φάουλ στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο...

Πάντως και μόνο το γεγονός ότι αρκετοί συνάδελφοι θα καθήσουν για κάποιες ώρες στα θρανία, δηλαδή στη θέση του μαθητή, ή το ότι θα ακούσουν τις απόψεις ειδικών και μη για ζητήματα διαχείρισης τάξης, μπορεί να είναι αρκετά εποικοδομητικό.



Ίδωμεν...

Περιμένω τις ανταποκρίσεις σας από το "μέτωπο" των σεμιναρίων!
Update 21/10: Μόλις ανακάλυψα ότι τα σεμινάρια του παιδαγωγικού που γίνονται στην όμορφη Χαλκίδα έχουν και δικό τους blog.
Μήπως κάποιοι από τους επιμορφωτές δεν κάνουν απλά "τη δουλειά τους";
Κάνε κλικ εδώ για να αποφασίσεις μόνος σου...

buzz it!

Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 2007

Blog Action Day - Πρόλαβα...;

Πρόλαβα; Δεν πρόλαβα!


Κοιτάω το ρολόι του υπολογιστή και αντιλαμβάνομαι ότι έχουν ήδη περάσει δύο ώρες από την 15η μέρα του Οκτωβρίου, την παγκόσμια μέρα δράσης των blogs - λέγε με Blog Action Day- που για φέτος έχει ως θέμα το περιβάλλον

(γιατί αισθάνομαι ότι το "παγκόσμια" είναι περιττή λέξη όταν αναφερόμαστε σε blogs? Απαντήστε μου φίλοι μου. Ορίστε και δημοσίευση με homework...)

Έχω και δικαιολογία, οι τελευταίες μέρες ήταν δύσκολες. Με πολύ δουλειά στο σχολείο και κάτι Χρυσοστόμεια απίστευτα.

Όταν όμως έχεις υποσχεθεί, οι δικαιολογίες είναι ψιλά γράμματα. Δάσκαλε που δίδασκες και τα λοιπά και τα λοιπά... Αν υποθέσω ότι μπορώ να επανορθώσω, αυτό θα είναι με μια μικρή δημοσίευση εδώ και τώρα.

Σχετικά με περιβάλλον και εκπαίδευση λοιπόν.

Με δεδομένα τα παραπάνω, δεν έχω και πολλές επιλογές να ξεφύγω από εκείνο το περσινό πρωινό. Εγώ έτοιμος να μπω για μάθημα στο α3, οι μαθητές να γυρνάνε από τη γυμναστική, να μην τα πολυλογώ, ένα γενικό μπάχαλο και εν τέλει ελάχιστοι να δίνουν σημασία στη προτροπή "παιδιά, μπείτε στην ταξη, είναι ώρα για μάθημα".

Στο οπτικό μου πεδίο, ξαφνικά μαθητής με μια στοίβα χαρτιά στο χέρι. Ο τελικός προορισμός της "στοίβας" είναι εμφανής: η μεγάλη χάρτινη κούτα στη γωνιά της τάξης. Χάρτινη κούτα, με σηματάκι ανακύκλωσης στο πλάι.

Την είχα προσέξει την κούτα και άλλες φορές. Είχε ήδη κλείσει κανά τρίμηνο εκεί μέσα, να ικανοποιεί το σκοπό της: να γεμίζει και να αδειάζει με τις εισφορές των δωδεκάχρονων. Την είχα συμπαθήσει, να σου πω την αλήθεια.

Εκείνη τη στιγμή όμως ακούστηκε η ατάκα που τα σκότωσε όλα.

"Παιδιά, βάλτε και άλλα χαρτιά, να πάρουμε κι άλλους πόντους. Το α4 έχει μαζέψει περισσότερα..."

Να πάρουμε κι άλλους πόντους. Το βασικό μας κίνητρο: "να κερδίσουμε το α4".

Γι' αυτό ανακυκλώνουμε. Για να κερδίσουμε το α4.
Όλος ο πλανήτης μας σε 3 μέτρα: Όσο απέχει η αίθουσα του α3 από αυτήν του α4...

Η ανάγνωση μου;
Για άλλη μια φορά, οι πιτσιρικάδες είναι οι τελευταίοι που φταίνε. Δεν ξέρω ποιος, ούτε το έψαξα ούτε έχω σκοπό να το ψάξω αποφάσισε ότι πρέπει να παροτρύνουμε τα παιδιά να συμμετάσχουν στην ανακύκλωση με τέτοιου τύπου κίνητρα. Ξέρω πολύ καλά ότι παρόμοια κίνητρα δουλεύουν μια χαρά σε μαθητές του Γυμνασίου για ποικίλους στόχους -διδακτικούς και μη-, όμως αν καταλήγουμε σε τέτοιες "λύσεις" για περιβαλλοντικά ζητήματα, το παιχνίδι το έχουμε χάσει.

Αν είναι να προτείνουμε ότι κάνουμε ανακύκλωση για να κερδίσουμε το α4, αντί να κερδίσουμε ένα καλύτερο αύριο για τον πλανήτη μας, τότε καλύτερα να μην την προτείνουμε καθόλου...


Ακούει κανείς;

buzz it!

Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2007

Blog action day

Η 15η Οκτωβρίου χαρακτηρίζεται ως "blog action day".

Και τί σημαίνει αυτό;

Σημαίνει ότι από εδώ και πέρα, κάθε χρόνο τέτοια μέρα bloggers από όλο το δίκτυο ενώνονται για να θέσουν τις απόψεις τους γύρω από το ίδιο θέμα.

Φέτος, το κοινό θέμα θα είναι το περιβάλλον. Μεθαύριο Δευτέρα 15 Οκτωβρίου, κάθε blogger θα δημοσιεύσει τις απόψεις του για το περιβάλλον όπως εκείνος νομίζει ότι σχετίζεται με το θέμα του blog του. Δηλαδή xrysostome εσένα που σε "καίει" η εκπαίδευση, σε βλέπω να μας μιλάς για περιβαλλοντική εκπαίδευση...

Θα δούμε. Δεν έχω αποφασίσει ακόμη...

Αυτό πάντως που έχω αποφασίσει είναι να παροτρύνω κι εσένα να συμμετάσχεις σε αυτή την προσπάθεια, ξεκινώντας βλέποντας το παρακάτω video-διαφημιστικό και συνεχίζοντας με μια επίσκεψη στη σχετική ιστοσελίδα (κλικ εδώ)



Η επιλογή είναι δική σου.

buzz it!

Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2007

Χρυσοστόμεια ΧΙ...

Χρυσοστόμεια λοιπόν, στην ενδέκατη (!) εκδοχή τους, αύριο Σαββατο 13 Οκτωβρίου (το video που ακολουθεί και τα διαφημίζει, λανθασμένα αναφέρει ότι θα γίνουν στις 23 Οκτωβρίου. Μην πιστεύεις ότι βλέπεις στις οθόνες)

[Για όσους βέβαια δεν έχουν ιδέα τί είναι τα Χρυσοστόμεια, μια επίσκεψη στο ιστολόγιο των Χρυσοστομείων σίγουρα μπορεί να λύσει τις βασικές απορίες...]



Το ιστολόγιο που διαβάζεις έχει και καλά υποσχεθεί ότι θα αναφέρεται σε θέματα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αφορούν τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Και σηκώνει ο αυθάδης μαθητής το χέρι ψέμματα λες: ώς αυθάδης δεν σηκώνει χέρι, αλλά αυθορμήτως πετάγεται και λέει: "Και τι σχέση έχουν κύριε οι βραδιές που παιρνάτε με τους φίλους σας με τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών...;"

Ε, λοιπόν έχουν κάποια σχέση.

Πρώτον, στα Χρυσοστόμεια παρουσιάζονται και επιστημονικά θέματα, οπότε μπορώ να πάρω το ρίσκο και να πω ότι ώρες ώρες παίρνουν τη μορφή μαθήματος φυσικής ή συναφών επιστημών.

Δεύτερον και κυριότερον, τα Χρυσοστόμεια εκτός από μια ωραία βραδιά με φίλους κρασί και χαβαλέ, είναι και μια διαδικασία που έρχεται κοντά σε αυτό που οι διδακτικάριοι των φυσικών επιστημών ονομάζουν κοινωνική εποικοδόμηση της γνώσης.

Εννοεί κάτι "σαν συζητώντας μαθαίνουμε".

Κάποια στιγμή θα επανέλθω. Όλο υποσχέσεις είστε κύριε στις τελευταίες σας δημοσιεύσεις...

Το ξέρω.

Ένας δάσκαλος όμως δεν παύει να είναι καλός αν δίνει υποσχέσεις.

Γίνεται απλά απαίσιος όταν ξεκινά να τις αθετεί...

Αυτά. Καιρός για Χρυσοστόμεια!

buzz it!

Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2007

Διαδίκτυο και εκπαίδευση (άκου και αυτό)

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την πρώτη αναφορά αυτού του blog στις δυνατότητες που το διαδίκτυο είναι έτοιμο να χαρίσει στην εκπαίδευση.

Πάνω στην ώρα λοιπόν έσκασε και η σχετική δημοσίευση του Διαγόρα, σχετικά με την απόφαση του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ (Καλιφόρνια) να ξεκινήσει τη δωρεάν παροχή μαγνητοσκοπημένων παραδόσεων σε οποιονδήποτε, μέσω του δημοφιλέστατου τον τελευταίο καιρό YouTube με το οποίο σημειωτέον οι μαθητές μας είναι περισσότερο εξοικειωμένοι απ' ότι εμείς με το κινητό μας

Μου άρεσε η οικειότητα με την οποία ο καθηγητής που διάλεξα να παρακολούθησω προσκαλεί τους φοιτητές να προσεγγίσουν την επιστήμη.


Είμαι σίγουρος ότι ο καθένας από μας μπορεί να βρει αρκετά στοιχεία σε αυτές τις διδασκαλίες, ικανά να βελτιώσουν τη διδασκαλία του.


Ρίξε μια ματιά, είτε θες απλά να μάθεις κάτι είτε έχεις στόχο να αντλήσεις "υλικό" για τη διδασκαλία σου.

Η σελίδα που περιγράφει τις σειρές μαθημάτων που πάρέχονται είναι αυτή

buzz it!

Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2007

Διδακτική των φυσικών επιστημών: Εποικοδομητισμός

Σε μία από τις προηγούμενες δημoσιεύσεις αυτού του blog, αναφέρθηκα στο ρεύμα της διδακτικής των φυσικών επιστημών που έχει μείνει γνωστό και ως “ανακαλυπτικό». Έλεγα ότι το ανακαλυπτικό ρεύμα βρήκε τις ρίζες του στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν η ανάγκη για «κατασκευή» επιστημόνων είχε φτάσει στα φόρτε της...

Με λίγα λόγια, μπορούμε να περιγράψουμε το "ανακαλυπτικό ρεύμα" σαν μια νοοτροπία διδασκαλίας που επικεντρώνει στον τρόπο που δουλεύουν οι επιστήμονες και επιχειρεί να εξοικειώσει τους μαθητές με αυτόν τον τρόπο. Στην πράξη, μιλάμε για αρκετή δουλειά στο εργαστήριο και ταυτόχρονα μπόλικη οικειότητα με τη χρήση των μαθηματικών. Ναι, είναι όλα αυτά που έκαναν πολλούς από τους κατοίκους του πλανήτη -ίσως κι εσένα- να σιχαθούν μαθήματα όπως αυτό της φυσικής ή της χημείας…

Τέλος πάντων. Η βιβλιογραφία της διδακτικής δείχνει ότι το ανακαλυπτικό ρεύμα τελικά δεν ικανοποίησε τους αρχικούς του στόχους. Και κάτι τέτοιο άρχισε να φαίνεται πιο έντονα στα τέλη της δεκαετίας του ΄70.

Είναι η εποχή που μεταξύ τους οι διδακτικάριοι αρχίζουν να προβληματίζονται:

«μα τι στο καλό μπορεί να φταίει; Δεν δίνουμε πλέον τόσο βάρος στο να κατασκευάσουμε όμορφες διαλέξεις γύρω από τις θεωρίες των φυσικών επιστημών. Ακόμη κι εμείς καμιά φορά τις βαριόμαστε. Έχουμε βάλει τους μαθητές στα εργαστήρια, είναι πλέον σε θέση να πραγματοποιήσουν μια ποικιλία πειραμάτων και να ανακαλύψουν ακόμη και μόνοι τους αρκετές από τις αλήθειες για το πώς λειτουργεί ο κόσμος. Αυτό σίγουρα τους είναι ενδιαφέρον, κόβω το κεφάλι μου. Οι μαθητές μας όμως συνεχίζουν να έχουν προβλήματα... W t f ?»

Εκείνη λοιπόν την εποχή εμφανίζεται ένα πλήθος ερευνών που τονίζουν την ύπαρξη αυθόρμητων αντιλήψεων των μαθητών σχετικά με τα φυσικά φαινόμενα. Λένε δηλαδή αυτές οι έρευνες ότι όχι μόνο οι μαθητές έχουν μια χαρά κατασκευασμένες «θεωρίες» στο νου τους για το πώς λειτουργεί η φύση (γιατί πέφτουν προς τα κάτω οι πέτρες, γιατί βλέπουμε το ουράνιο τόξο, γιατί το φεγγάρι αλλάζει όψη κάθε βράδυ κτλ.), αλλά κυρίως ότι όλες αυτές οι θεωρίες καθορίζουν απίστευτα το πόσο θα "αντισταθούν" οι μαθητές στις δικές μας θεωρίες, αυτές που τους "πλασάρουμε" στη τάξη ή στο εργαστήριο.

Η απάντηση δηλαδή στον προβληματισμό των διδακτικάριων ήταν σκληρή: "Πώς να μην έχουν προβλήματα με αυτά που τους διδάσκεις βρε συνάδελφε; Αφού δεν έρχονται στη αίθουσα σαν λευκά χαρτιά που θα μπορέσεις να "γράψεις" πάνω τους ότι εσύ ποθείς. Έρχονται με τις δικές τους απόψεις, απόψεις που τις περισσότερες φορές τις εμπιστεύονται περισσότερο από εσένα. Και πάνω σε αυτές τις απόψεις "χτίζουν". Λάβε τα μέτρα σου..."

Οι έρευνες αυτές λοιπόν ήταν τα πρώτα τετράτροχα σε ένα "ράλλυ" που κράτησε πάνω από μία δεκαετία: Σε ολόκληρη τη δεκαετία του ΄80, τα συνέδρια της διδακτικής πλημμυρίζουν από έρευνες που μελετούν με λεπτομέρεια το πώς ερμηνεύουν οι μαθητές κάθε φυσικό φαινόμενο που μπορείς να φανταστείς. Ίσως ήταν κουραστικό, έπρεπε όμως να γίνει.

Βλέπεις, πλέον η διδακτική είχε πείσει –και είχε πειστεί- πως οτιδήποτε και να σκοπεύεις να διδάξεις, πρέπει να έχεις στα χέρια σου πληροφορίες για το τι πιστεύουν οι μαθητές γύρω από αυτό. "Λίστες" τέτοιων εναλλακτικών ιδεών (έτσι καμιά φορά μπορείς να ακούσεις να αποκαλούν τις απόψεις των μαθητών για τα φυσικά φαινόμενα) μπορείς να βρεις σε βιβλία όπως το "Οι ιδέες των παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες" των Driver, Guesne & Tiberghien (εκδόσεις Τροχαλία - άντε, κάνω και τζάμπα διαφήμιση...).


Αν από την άλλη δεν λες να ξεκολλήσεις από την οθόνη του υπολογιστή για να βρεις εναλλακτικές ιδέες των μαθητών, μπορείς απλά να επισκεφτείς τη σχετική ιστοσελίδα του Ανδρέα Κασσέτα και μάλλον δεν θα απογοητευτείς...

Τελος πάντων.

Όλη αυτή η νοοτροπία περί διδασκαλίας φυσικών επιστημών τουλάχιστον αποτελεί το "ρεύμα" που επικράτησε με τον όρο constructivism αν και στην Ελλάδα ακόμη δεν τα έχουμε βρει για το πώς θα το ονομάσουμε: ορισμένοι τον μεταφράζουμε ως «εποικοδομητισμό», άλλοι ως «εποικοδομισμό», άλλοι ως «κονστρουκτιβισμό».

Σημείωσε βέβαια ότι στους κύκλους της διδακτικής ο εποικοδομητισμός μάλλον θεωρείται πλέον παρελθόν. Οι παρέες των διδακτικάριων φαίνονται να έχουν προχωρήσει σε διαφορετικές συζητήσεις και να μας χαρίζουν καινούργιο υλικό, λεπτομέρειες υπόσχομαι να σου χαρίσω σε κάποια μελλοντική δημοσίευση - μην είσαι ανυπόμονος.

Όχι τελείως άσχετο προς αυτή τη κατεύθυνση είναι και το γεγονός ότι ο εποικοδομητισμός ως ρεύμα της διδακτικής που θέλει να σέβεται τον εαυτό του, έχει υποστεί και μπόλικη κριτική. Σημείο αφετηρίας αρκετής από αυτή την κριτική αποτελεί το γεγονός ότι ειδικά στις πρώτες προτάσεις του ο εποικοδομητισμός έδειχνε να υιοθετεί την άποψη ότι η οικοδόμηση της γνώσης αποτελεί ατομική υπόθεση, είναι δηλαδή απαλλαγμένη από την επίδραση του κοινωνικού περιβάλλοντος.

Ορισμένες, αρκετά νωρίτερα εκφρασμένες, θεωρητικές θέσεις υπέρ της σημασίας που έχει το κοινωνικό περιβάλλον στη μάθηση (να σαι καλά κύριε Vygotsky!), παράλληλα με την ανάπτυξη των απόψεων που υπερασπίζονταν ότι η ίδια η επιστήμη προχωρά μέσα από κοινωνικές διαδικασίες ήταν ότι πρέπει για μια οργανωμένη επίθεση στον "ατομικό εποικοδομητισμό"...

Το καλό το παλικάρι όμως ξέρει κι άλλο μονοπάτι.

Ο εποικοδομητισμός έβαλε τα "κοινωνικά" του: χωρίς να αρνηθεί το βασικό του σύνθημα ότι οι εναλλακτικές απόψεις των μαθητών καθορίζουν τη διδασκαλία και τη μάθηση, συμπλήρωσε ότι ο κοινωνικός περίγυρος του μαθητή είναι σημείο-κλειδί στην όλη υπόθεση. Έτσι, ένα από τα βασικά στοιχεία που δείχνει να υπογραμμίζεται από το νεοσύστατο τότε "κοινωνικό εποικοδομητισμό" είναι η ανάδειξη του διαλόγου σε ένα ισχυρό εργαλείο μάθησης.

Όμως ο μπαγάσας ο εποικοδομητισμός δεν έμεινε εκεί. Έδωσε κι άλλα.

Ακόμα λοιπόν δυο λόγια -δεν κρατιέμαι- και για άλλα "καλά" που μας άφησε ο εποικοδομητισμός.

Πρώτα από όλα, μας έδωσε πολύ καλά επιχειρήματα για να μη μασάμε όταν υποστηρίζουμε ότι το λάθος των μαθητών πρέπει να το αποενοχοποιήσουμε. Το "λάθος" των μαθητών σε μια ερώτηση περί φυσικων επιστημών έγινε σεβαστό: Ποτέ πια δεν θα παρομοιαστεί με "παρανομία" ή ακόμα χειρότερα με "ηλιθιότητα". Το λάθος πλέον είναι μια μη συμβατή με την επιστημονική άποψη προσπάθεια ερμηνείας των φυσικών φαινομένων.

Που όμως δεν παύει να είναι μια προσπάθεια ερμηνείας, οπότε θα πρέπει να είναι σεβαστή.

"Ο γύφτος που έγινε πρίγκιπας".

Ώρα και για αμιγώς προσωπική άποψη: Και μόνο η αποενοχοποίηση του λάθους και η σημασία που εν τέλει αποδόθηκε στο διάλογο θα ήταν αρκετή για να υποστηρίξουμε ότι όλη αυτή η πορεία του εποικοδομητισμού άξιζε τον κόπο...

Και δεν σταμάτησε εκει ο μπαγάσας. Ο εποικοδομητισμός μας άφησε κληρονομιά και κάποια χρήσιμα εργαλεία για τη διδασκαλία μας. Βασισμένη στην εποικοδομητική άποψη ότι η μάθηση είναι μια συσχέτισης διαδικασία συσχέτισης εννοιών (αυτές που ήξερα - αυτές που μαθαίνω), περήφανη αναδύθηκε η πρόταση να χρησιμοποιούμε στη σχολική τάξη τους περίφημους "χάρτες εννοιών". Πληροφορίες μπορείς να βρεις εδώ. Δοκίμασε τους, δεν έχεις τίποτα να χάσεις...

Και η κληρονομιά του έχει κι άλλο. Εργαλείων συνέχεια δηλάδη.
Η επιβεβαιωμένη από την εμπειρία πολλών εκπαιδευτικών πεποίθηση ότι το να χρησιμοποιούμε αναλογίες/μεταφορές/παρομοιώσεις είναι αρκετά βοηθητικό εργαλείο στη διδασκαλία, βρήκε επιτέλους την θεωρητική επιβεβαίωση που της άξιζε.

Ο εποικοδομητισμός όμως προχώρησε τα συμπεράσματα της εμπειρίας και τόνισε και κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες. Όπως, ας πούμε, τον κανόνα πλέον να μην αναφερόμαστε μόνο στο πόσο μοιάζει αυτό που μαθαίνουμε με αυτό με το οποίο το παρομοιάζουμε, αλλά να τονίζουμε και το πόσο διαφέρουν. Αλλιώς θα αρχίσουν οι μαθητές μας να πιστεύουν ότι τα μόρια μπορούν να ξεφουσκώσουν, όπως μια χαρά το παθαίνουν αυτό οι μπάλες με τις οποίες τα παρομοιάζουμε...

Σημαντική θέση στην κυβέρνηση του εποικοδομητισμού έχει και αυτό που στη διδακτική αποκαλείται διδακτικός μετασχηματισμός. Το να αλλάζεις δηλαδή αυτό που πρόκειται να διδάξεις (ή τον τρόπο που θα το κάνεις), ορμώμενος από τον τρόπο που υποθέτεις ότι εκ των προτέρων το αντιλαμβάνονται οι μαθητές σου.

Που σημαίνει ότι πρέπει μια και καλή να δεχθούμε ότι οι επιστημονικές "αλήθειες" που θέλουμε να μοιράσουμε στους μαθητές μας, αναπόφευκτα θα χάσουν κάτι από την επιστημονικότητά τους, αν θέλουμε οι μαθητές μας να τις προσεγγίσουν. Πόσο μάλλον αν θέλουμε να τις κατανοήσουν...

Τελευταίο κομμάτι της κληρονομιάς του εποικοδομητισμού αποτελεί αυτό που έχει πάρει το όνομα "μεταγνώση". Δεν θα αναφερθώ όμως σε αυτή την ιστορία, σκέφτομαι ότι ήδη η παρούσα δημοσίευση που διαβάζεις έχει αποκτήσει εκνευριστικό μέγεθος. Επιφυλλάσσομαι όμως...

Κάπου εδώ θα σε αφήσω. Μη μου κρατάς κακία. Η ώρα έχει φτάσει μία και αύριο το πρωί πρέπει να ξυπνήσω νωρίς για να πάω στο σχολείο...

ΥΓ. Σε αντίθεση με τίς προηγούμενες δημοσιεύσεις μου περί εκδηλώσεων και τεχνολογικών επιτευγμάτων, αυτή που τώρα διαβάζεις ήθελα από τις πρώτες στιγμές του blog να την γράψω.

Καθαρή διδακτική φυσικών επιστημών: πολύ το απόλαυσα ε ρε ψωνάρα.

Χαρά στο κουράγιο σου πάντως που έφτασες μέχρι εδώ...

Καλή συνέχεια...


Update (31/10): Λίγα ακόμη σχόλια για τον εποικοδομητισμό μπορείς να βρεις και εδώ

buzz it!

Δευτέρα 8 Οκτωβρίου 2007

Η επιστήμη μπροστά στα μάτια σου! (μια πρόταση για το σαββατοκύριακο)

Η πρώτη φορά που ήρθα αντιμέτωπος με τον όρο "διδακτική", ήταν όταν πριν χρόνια χάζευα τη λίστα με τα επιλεγόμενα μαθήματα του τμήματος φυσικής. Το "διδακτική της φυσικής Ι" ακουγόταν κάπως εκλεπτυσμένο, αλλά όπως έδειξαν τα επόμενα χρόνια άξιζε τον κόπο.

Μία από τις βασικές προτροπές του συμπαθέστατου πανεπιστημιακού με το άσπρο μούσι που οδηγούσε εκείνο το βανάκι της διδακτικής, του Οδυσσέα Βαλασιάδη, ήταν να επιδιώκουμε στις διδασκαλίες που στήναμε κάθε Τετάτη απόγευμα αυτό που αυτός χαμογελώντας αποκαλούσε "εποπτεία εννοιών".

Στα πρώτα μαθήματα του εξαμήνου όλοι οι φοιτητές καλά δεν βάζω και το χέρι μου στη φωτιά, σίγουρα όμως οι περισσότεροι, αδυνατούσαμε να καταλάβουμε τί ακριβώς ήταν αυτή η "εποπτεία εννοιών"...

Σιγά σιγά όμως νομίζω το πιάσαμε το νόημα. Μάλλον αφορούσε μπορεί να το πήρα το πτυχίο, αλλά ας βάλω και κανένα "μάλλον" καλού κακού... το να δείχνεις στους μαθητές ποικίλες όψεις της ίδιας έννοιας: η ταχύτητα σαν αριθμός, η ταχύτητα σαν σημείο σε κάποιο σχετικό διάγραμμα, η ταχύτητα σαν ένδειξη στο κοντέρ του yamaha, η ταχύτητα σαν διάνυσμα, η ταχύτητα σαν "τρεχάτε ποδαράκια μου", η ταχύτητα σαν χρώμα σε μια όμορφη προσομοίωση και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό...

Είναι η εποχή που αρχίζει να γίνεται κατανοητό το ότι αν θέλεις οι αφηρημένες έννοιες των φυσικών επιστημών να γίνουν κατανοητές από μη-ειδικούς αν θες να τις διδάξεις δηλαδή, θα πρέπει να τις συνδέσεις με όσα περισσότερα γεγονότα μπορείς σιγουρεύοντας βέβαια ότι οι "μαχαιριές" που έτσι προκαλείς στο επιστημονικά "σωστό" προκαλούν απλά κάποιες γρατζουνιές.

Τέτοιου είδους σκέψεις επανέρχονται στο μυαλό μου κάθε φορά που στα αυτιά μου φτάνουν φωνές για εκδηλώσεις όπως αυτή που σήμερα θα σου προτείνω.

Αναφέρομαι στην παράσταση "Visualise – Η Ομορφία της Επιστήμης". Πρόκειται για το αποτέλεσμα της δουλειάς μιας ομάδας από τη Μεγάλη Βρετανία, της science made simple, η οποία έρχεται στα λημέρια μας με τη βοήθεια του Βρετανικού Συμβουλίου.


Σύμφωνα με τις πληροφορίες που βρίσκω στη σχετική ιστοσελίδα, το Visualize είναι ένας "πρωτότυπος τρόπος αποτύπωσης των επιστημονικών θεμάτων που επιτρέπει σε όλους την πρόσβαση στον θαυμαστό κόσμο της επιστήμης και τους αφήνει να κάνουν τους δικούς τους συσχετισμούς στον περιβάλλοντα χώρο τους. Δεν ακολουθεί τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας αλλά ενθαρρύνει το κοινό να κάνει τις δικές του ανακαλύψεις και αναζητήσεις. Η παράσταση είναι χωρίς λόγια και γι' αυτό είναι κατάλληλη για όλες τις ηλικίες".


Δεν έχω φυσικά ιδέα για το πόσο ενδιαφέρον σου προκαλούν τέτοιες ανακοινώσεις ούτε και για το αν αυτό το "παράσταση χωρίς λόγια" προκαλεί απλά γρατζουνιές... Εμένα πάντως με ελκύουν ιδιαίτερα, αφού η συσχέτιση τους με τη διάθεση μου να βρω ιδέες που μπορούν να βελτιώσουν τον τρόπο που διδάσκω φυσικές επιστήμες είναι ισχυρή. Μάλιστα, ακόμη περισσότερη ικανοποίηση μου φέρνει το γεγονός ότι η παράσταση είναι δωρεάν...

Αν ακόμα δεν έχεις πειστεί, αποσπάσματα από την παράσταση μπορείς να δεις εδώ

Τελικά λοιπόν, τα φαινόμενα απατούν. Από τα γκρίζα υπόγεια του τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ μέχρι τα σαλόνια του "νέου, σύγχρονου, υψηλής αισθητικής και τεχνολογικά άρτιου" (δεν είναι κακίες ρε- αντιγράφω από την επίσημη ιστοσελίδα...) Κέντρου Τεχνών στο Χαλάνδρι, η διαδρομή είναι μικρή...

Καλή θέαση!

buzz it!

Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2007

Εκπαιδευτικοί και ιστολόγια...

Μια από αυτές τις μέρες σκοπεύω να αναφερθώ εκτενώς στη σχέση τους με την τεχνολογία, των ανθρώπων που εν έτει 2007 ασχολούνται με την εκπαίδευση.

Σαν ένα πρώτο βήμα, σε αυτή τη δημοσίευση ελαφρώς θα αναφερθώ στη σχέση μας με τα ιστολόγια ή νεοελληνιστί blogs.

Η άποψη μου είναι ότι έχουμε στα χέρια μας ένα απίστευτο εργαλείο και ουσιαστικά καθόμαστε με τα χέρια σταυρωμένα. Η κατάλληλη παρομοίωση θα μιλούσε για ένα στρατό που έχει στα χέρια του την πυρηνική βόμβα και επιμένει να ασχολείται με την εκπαίδευση στη χρήση του ροπάλου. Θα την αποφύγω όμως την παρομοίωση, για να μη με πείτε φιλοπόλεμο...

Τέλος πάντων. Το μπουκάλι μισογεμάτο.

Υποθέτω πως αν κάποιος έχει φτάσει στο σημείο να διαβάζει αυτές τις γραμμές, έχει ήδη ξεκινήσει να διαμορφώνει το δικό του ιστολόγιο και να μαθαίνει όλο και περισσότερο πώς να σχεδιάζει τις διαδρομές του στη blog-όσφαιρα.

Αυτό που πρόσφατα μου έλυσε τα χέρια είναι ο χειρισμός των RSS, που ας το ομολογήσω επιτέλους ανοικτά, μου είχε δημιουργήσει προβλήματα. Ιδιαίτερη βοήθεια προς τη σωστή κατεύθυνση μου έδωσαν δύο βιντεάκια που βρήκα στο διαδίκτυο (να είσαι καλά mcsotos!) σχετικά με τη χρήση των RSS, αλλά και των wiki.

Βιντεάκια απλά, ώρες ώρες χιουμοριστικά, αλλά πλήρως χρήσιμα.

Με άλλα λόγια, αυτό που χρειαζόμουν! Αν αυτό ισχύει και για σένα, τότε αυτή η δημοσίευση έχει ικανοποιήσει τους στόχους της...

Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Αν θες να μην καθυστερείς όποτε θες να δεις τί καινούργιο έχει παίξει στα αγαπημένα σου ιστολόγια, ρίξε μια ματιά στο παρακάτω...



Από την άλλη, θεωρώ πως και τα wiki είναι χρήσιμα για τη δουλειά μας. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν μηχανισμό που επιτρέπει σχετικά απλά σε μια ομάδα ατόμων να συν-διαμορφώσουν μια ιστοσελίδα (Με τη χρήση wiki έχει αναπτυχθεί και συνεχίζει να αναπτύσσεται η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια. Μπορείς να ρίξεις μια ματιά είτε στην αγγλική έιτε στην ελληνική της έκδοση).

Το σχετικό βίντεο είναι αυτό:



Ο πρώτος τρόπος που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα wiki στη διδασκαλία, σκέφτομαι ότι είναι παροτρύνοντας τους μαθητές μας να φτιάξουν κάποια ομαδική εργασία με τη χρήση ενός wiki. Ίσως ακούγεται τραβηγμένο, αλλά δεν θα υποστήριζα μια τέτοια άποψη και πολύ φανατικά: οι μαθητές μας είναι είτε το θέλουμε είτε όχι πολύ περισσότερο εξοικειωμένοι από εμάς στη χρήση των νέων τεχνολογιών...

Συμπτώσεις, συμπτώσεις, συμπτώσεις!!! Λίγο πριν τελειώσω τη συγγραφή αυτής της δημοσίευσης, μία πρόταση ενός από τους καινούργιους μου blog-όφιλους ήρθε να επαληθεύσει την τελευταία μου πρόταση: "οι μαθητές μας είναι περισσότερο εξοικειωμένοι από εμάς στη χρήση των νέων τεχνολογιών".

Κάνε λοιπόν κλικ εδώ για να δεις αυτό που πρότεινε ο φίλος: ένα βίντεο που λέει πολλά για όλα όσα μας προσφέρουν οι νεες τεχνολογίες και σίγουρα μπορούμε να εκμεταλλευτούμε στη διδακτική πράξη...

buzz it!

Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2007

Οι εκπαιδευτικοί μιλούν...

Σύντομη θα είναι αυτή η δημοσίευση, αλλά όχι ανούσια.

Το βασικό πλεονέκτημα ενός blog έναντι ενός site (η αν θες, ενός ιστολόγιου Vs μιας ιστοσελίδας) είναι μάλλον το γεγονός ότι το blog παρέχει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες επικοινωνίας.

Υπό μορφή διαφήμισης: "Blogger - Σας ενώνει"

Κάτι τέτοιο λοιπόν εκμεταλλεύτηκαν μερικοί από τους εκπαιδευτικούς που τελευταία κόβουν βόλτες στη blog-όσφαιρα (το ομολογώ! είμαι μέσα σε αυτούς!) και κατασκεύασαν το ιστολόγιο "οι εκπαιδευτικοί μιλούν".

Η θεματολογία είναι ανοικτή, ενώ στη κουβέντα μπορούν φυσικά να συμμετάσχουν και μαθητές, γονιοί κ.α.
Με άλλα λόγια, οι πόρτες είναι ανοικτές και τα σκυλιά δεμένα!

Να μη ξεχάσω: Όπως είπα, το blog είναι στα πρώτα του βήματα, οπότε χρειάζεται αν όχι τη συμμετοχή σου, τουλάχιστον τη βοήθεια σου στη διάδοση του...

buzz it!

Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 2007

Διδακτική των φυσικών επιστημών: Χρόνια πολλά!

Το ημερολόγιο σήμερα δείχνει 4 Οκτωβρίου 2007.

Σιγά το νέο!

Να κοπούν οι ψίθυροι παρακαλώ, θέλω να κάνω μάθημα.

Έχουμε και λέμε, αγαπητέ μου επισκέπτη. Μικρές βόλτες στο διαδίκτυο μπορούν να σε υποψιάσουν ότι η σημερινή ημερομηνία έχει ιδιαίτερη σημασία. Είτε μικρής εμβέλειας ιστολόγια (όπως η χαριτωμένη κουλουβάχατα ή το αστρονομικά προσανατολισμένο Lone Starr's Quest), είτε δημοσιογραφικοί κολοσσοί όπως οι φοβεροί και τρομεροί New York Times, έχουν αφιερώσει αρκετή φαιά ουσία δηλαδή χώρο στους server τους για χάριν του ίδιου γεγονότος.

Ενός γεγονότος που έλαβε χώρα ακριβώς πριν από πενήντα χρόνια.

Τί ακριβώς έγινε εκείνη την ημέρα;

Δώσε βάση.

Σαν σήμερα, στις 4 Οκτωβρίου του 1957, η Σοβιετική Ένωση έθεσε με επιτυχία σε τροχιά γύρω από τη Γη το δορυφόρο Sputnik Ι (οι φίλοι του τον έγραφαν Спутник-1).


Sputnik I σημαίνει "δορυφόρος 1": Μιλάμε για την πρώτη ανθρώπινη κατασκευή που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη που μας φιλοξενεί... Με άλλα λόγια, η εκτόξευση του Sputnik ήταν για την εποχή μια επιστημονική πρωτιά σε παγκόσμιο επίπεδο και ταυτόχρονα μία πολύ δυνατή απόδειξη των επιστημονικών και τεχνολογικών δυνατοτήτων της Σοβιετικής Ένωσης.

Και ρωτά ο υπερπολύτιμος αυθάδης μαθητής: "Και τι σχέση μπορεί να έχει κύριε ένα τέτοιο συμβάν με τη διδακτική των φυσικών επιστημών, κύριε; Τί στο καλό γυρεύουν οι αναφορές στο δορυφόρο Sputnik μέσα σε ένα ιστολόγιο που διαλαλεί ότι ασχολείται κυρίως με θέματα φυσικών επιστημών;"

Έλα ντε.

Θα βοηθήσω. Θυμήσου τί έγραψα παραπάνω: "Ήταν για την εποχή μια επιστημονική πρωτιά σε παγκόσμιο επίπεδο και ταυτόχρονα μία πολύ δυνατή απόδειξη των επιστημονικών και τεχνολογικών δυνατοτήτων της Σοβιετικής Ένωσης". Με άλλα λόγια εκείνη την ημέρα φίλε μου, στην καρδιά του ψυχρού πολέμου, οι αμερικανοί βλέπουν τον "αντίπαλο" να κάνει μια πολύ πειστική επίδειξη δύναμης στην ιδιαίτερα σημαντική για την εποχή τεχνολογική κούρσα. Μία κούρσα που δείχνει να έχει ως πρώτο προορισμό το φεγγάρι.

Είναι σαν χαμογελώντας να σκέφτεσαι ότι τη κοπέλα που γουστάρεις θα τη συμπαθούσε και ο κολλητός σου και ξαφνικά να τους βλέπεις και τους δύο αγκαλιά στο παρκάκι της γειτονιάς...

Σοκ!

Ακριβώς. Ο όρος "Sputnik shock" έμεινε στην ιστορία και είναι μάλλον ο καταλληλότερος για να περιγράψει τα συναισθήματα των Γιάνκηδων. "Παρ'το χαμπάρι, dude, οι κόκκινοι μας έχουν αφήσει πίσω", φημολογείται πως είναι η φράση που ακούστηκε αρκετές φορές εκείνες τις ημέρες στα γραφεία των αμερικανών αξιωματούχων.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η πρωτιά των σοβιετικών φιγουράρει σε κάθε πρωτοσέλιδο του πλανήτη! Χα!

Σαν να λέμε, η φωτογραφία του "κολλητού" με την κοπέλα δημοσιεύεται στην εφημερίδα του σχολείου...

Το ανατριχιαστικό για τις ΗΠΑ σκηνικό συμπληρώνεται από τους ήχους που παρήγαγε ο Σπούτνικ 1, προκειμένου να επικοινωνήσει με τη Γη. Μιλάμε για ήχους που μπορούσαν φυσικά να ανιχνευθούν και στο αμερικάνικο έδαφος και είναι από μόνοι τους ικανοί να... υψώσουν τις τρίχες κάθε αμερικανού: Η ομοιότητα με τη διάσημη σκηνή του μπάνιου στο "Ψυχώ" του Χίτσκοκ είναι χαρακτηριστική! (μπορείς να ακούσεις τους ήχους κάνοντας κλικ εδώ).

Και φτάνουμε στη σχέση του Σπούτνικ 1 με τη διδακτική των φυσικών επιστημών... Καιρός ήτανε

Αμέσως μετά, κάθε αμερικάνικος μηχανισμός ανάπτυξης και προαγωγής της επιστήμης παίρνει φωτιά. Με βασικό όχημα το NSF (National Science Foundation), οργανισμό που είχε ιδρυθεί το 1950, η αμερικάνικη κυβέρνηση βοηθά με μία πρωτόγνωρη για τα χρονικά οικονομική υποστήριξη τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών.

Ο στόχος του NSF, όπως αποτυπώνεται μέχρι σήμερα στην ιστοσελίδα του είναι σαφής: "To promote the progress of science; to advance the national health, prosperity, and welfare; and to secure the national defense".

Και σημείωσε πως όταν λέμε οικονομική υποστήριξη δεν εννοούμε μόνο την εξασφάλιση υποδομών και εκπαιδευτικού εξοπλισμού, Αυτή θα ήταν η ελληνική πρακτική... Μιλάμε για τη χρηματοδότηση ενός μεγάλου αριθμού ειδικών από κάθε επιστημονικό κλάδο που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σχετίζεται με τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών (ψυχολογία, παιδαγωγική, φυσικές επιστήμες κ.α.), ώστε να συνεργαστούν με ένα κοινό σκοπό: Τη δημιουργία αναλυτικών προγραμμάτων που επιδιώκουν την ‘παραγωγή’ νέων και ικανών επαγγελματιών επιστημόνων...

Έτσι με σημείο εκκίνησης τη δεκαετία του 1960, προωθούνται ριζικές αλλαγές στον τρόπο που μέχρι τότε διδάσκονταν οι φυσικές επιστήμες. Και κάτι τέτοιο γίνεται μέσα από επίσημα αναλυτικά προγράμματα, σηματοδοτώντας έτσι τη γέννηση της διδακτικής των φυσικών επιστημών.

Χαρακτηριστικά αναλυτικά προγράμματα αυτού του τύπου ήταν τα PSSC και Harvard Project για τη Φυσική, CHEM Study για τη Χημεία και BSSC για τη Βιολογία. Ρίχνοντας μια ματιά σε αυτά, εύκολα αντιλαμβάνεσαι ότι προωθούν μια διδασκαλία των φυσικών επιστημών που αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στο μαθηματικό φορμαλισμό, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εργαστηριακές δραστηριότητες, ενώ είναι βασισμένη σε μια φιλοσοφία επίλυσης προβλημάτων σχεδιασμένη να ενθαρρύνει τους μαθητές να συμπεριφέρονται σαν επιστήμονες. Στη βιβλιογραφία της διδακτικής των φυσικών επιστημών το ρεύμα αυτό συχνά χαρακτηρίζεται ως ανακαλυπτικό.

Περίληψη. Ο μπαμπάς ήταν ψυχρός και τον λέγαν πόλεμο. Η σύλληψη του βρέφους που αργότερα πήρε το όνομα "διδακτική των φυσικών επιστημών", πραγματοποιήθηκε στην καρδιά της ΕΣΣΔ, όμως ο τοκετός έλαβε χώρα σε σούπερ-οργανωμένο μαιευτήριο των Ηνωμένων Πολιτειών...

Υστερόγραφο.
Το ομολογώ. Το να ισχυρίζεται κανείς ότι ένας κλάδος όπως η διδακτική των φυσικών επιστημών γεννήθηκε μια συγκεκριμένη ημερομηνία είναι μάλλον αφελές.

Από τη μία πλευρά, σκέψου ότι και την περίοδο πριν την εκτόξευση του Σπούτνικ (1900-1950) υπάρχουν προτάσεις διδασκαλίας των φυσικών επιστημών σε διάφορες χώρες του πλανήτη. Μιλάμε όμως για σχετικά μη οργανωμένες προτάσεις, που μας παροτρύνουν να αναφερόμαστε περισσότερο σε διδασκαλία των φυσικών επιστημών παρά σε διδακτική τους.

Από την άλλη, ήδη με το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου έχει αναδειχθεί η σημασία επιστήμης και τεχνολογίας στη διαμόρφωση των παγκόσμιων πολιτικών εξελίξεων, όπότε οι βελτιώσεις στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών έχουν μπει στο αυλάκι πριν το '57. Σκέψου ακόμη ότι και οι θεωρίες γνωστικής ψυχολογίας του φοβερού Piaget έχουν εκείνη την εποχή ήδη εκφραστεί και μοιάζουν να ψάχνουν ευκαιρίες για να εκφραστούν διδακτικά...

Ίσως λοιπόν εν τέλει να είναι καλύτερα να αναφερόμαστε στην εκτόξευση του Σπούτνικ 1 όχι τόσο σαν γεγονός που γέννησε τη διδακτική, αλλά σαν τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι...

Όπως και να 'χει, αγαπητή μου διδακτική των φυσικών επιστημών, χρόνια πολλά!

buzz it!

Τα δημοφιλεστερα μαθηματα