Ακολουθεί η εισήγηση του xrysostomou στο συνέδριο διδακτικής που έγινε στη Φλώρινα, το ΣουΚου που μας πέρασε. Η εισήγηση συνοδευόταν και από σούπερ ντούπερ διαφάνειες powerpoint, αλλά μη τα ζητατε κι όλα!
Σχόλια, όπως πάντα ευπρόσδεκτα.
---
Η διαφάνεια γράφει το όνομά μου. Στη μπλογκόσφαιρα, στη σφαίρα επικοινωνίας μεταξύ των ιστολογίων, είμαι ο xrysostomos. Η επαφή μου με τα ιστολόγια, ξεκινά πριν από περίπου 2 χρόνια. Την πρώτη μέρα, το μόνο που ήξερα ότι θα γράψω στο ιστολόγιο μου ήταν ο τίτλος. «Ας μπούμε σε μια τάξη».
Κάπως έτσι ξεκινά η διαμονή μου, η διαμονή ενός εκπαιδευτικού, μέσα σε ένα ιστολόγιο. Να μην πολυλογώ. Γρήγορα καταλαβα ότι τη διαμονή αυτή θα τη συνόδευαν αρκετοί προβληματισμοί. Ερωτήματα, με γενικό τίτλο: «Τι στο καλό μπορώ να κερδίσω εγώ από αυτή την ιστορία;». Και υπότιτλο: «Γιατί το κάνω;». «Μήπως», τώρα και με τη κρίση, «να βρω κανα ιδιαίτερο;»
Ας το ψάξω λίγο. Και έριξα μια ματιά στη σχετική βιβλιογραφία. Και κατάλαβα ότι οι προβληματισμοί μου για τις δυνατότητες των ιστολογίων ήταν σχεδόν το ίδιο φρέσκοι και για τον υπόλοιπο πλανήτη [Williams J. & Jacobs J.(2004) , Brownstein E. & Klein R. (2006), Churchill D. (2009)]. Προσπέρασα τις αναφορές στην ιστορία των ιστολογίων και στην ετυμολογία του όρου blog, πιθανότατα με την ίδια ταχύτητα που ένας τυπικός μαθητής προσπερνά το βιογραφικό του Μπορ.
Και διαπίστωσα ότι αν έπρεπε αναγκαστικά να ξεχωρίσω τις πιο βασικές από τις δυνατότητες που τα ιστολόγια προσφέρουν στην εκπαίδευση, αυτές θα ήταν:
Η δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας και παράλληλα
Η δυνατότητα προσωπικής έκφρασης
Και αναρωτήθηκα μήπως αυτά ίσχυαν και για το δικό μου ιστολόγιο και το «κέρδος» που θα μπορούσα να έχω από αυτό. Αμφίδρομη επικοινωνία;!. Ποια αμφίδρομη επικοινωνία, όταν κάθε δημοσίευση μου τη διαβάζουν 150 άτομα και τη σχολιάζουν τα τέσσερα; Είτε λόγω των δημοσιεύσεων μου είτε λόγω των προτιμήσεων των αναγνωστών μου, η αμφίδρομη επικοινωνία κρατιέται σε χαμηλά επίπεδα...
Ήταν ξεκάθαρο: Αυτό που εγώ δούλευα στο ιστολόγιο μου ήταν η προσωπική μου έκφραση. Δηλαδή, από όλες τις συζητήσεις που προκαλεί το «Ας μπούμε σε μια τάξη», η ‘μεγάλη’ η συζήτηση γίνεται με τον εαυτό μου.
Και είναι μια συζήτηση που τις περισσότερες φορές δεν γίνεται με θέμα το δικό μου το μάθημα, αλλά για διάφορα άλλα θέματα. Για μια εκδήλωση ή ένα συνέδριο που μπορεί να ενδιαφέρει κάποιο συνάδελφο, για μια ιστοσελίδα που μπορεί να βοηθήσει όποιον θέλει να σχεδιάσει λειτουργικούς χάρτες εννοιών, για κάποια συμβουλή που θυμήθηκα από τη διδακτική των φυσικών επιστημών.
Πάντως σπάνια για το δικό μου το μάθημα. Σπάνια για την αντίδραση μου σε κάποιο συμβάν εντός της δικής μου τάξης, για ένα διδακτικό εργαλείο που εγώ χρησιμοποίησα, για ένα σχέδιο μαθήματος που εγώ εφάρμοσα. Που μπορεί και να σημαίνει, τώρα που το σκέφτομαι, ότι αυτή η τόσο προσωπική μου συζήτηση, ελάχιστα βελτιώνει τον τρόπο που διδάσκω. Κυρίως βελτιώνει τον τρόπο που γράφω.
Και όντως αυτό σημαίνει. Αν ήθελα να βελτιώσω τις διδασκαλίες μου χρησιμοποιώντας το ιστολόγιο μου, θα έπρεπε να γράφω για αυτές. Στη βιβλιογραφία της διδακτικής, κάτι τέτοιο περιγράφεται με τον όρο ‘reflective practice’. Αρκετοί ερευνητές συμφωνούν ότι πρόκειται για αποδοτικό τρόπο εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών [Hatton & Smith (1995)].
Στα ελληνικά, ο καλύτερος όρος που βρήκα ήταν ο όρος «προσωπικός αναστοχασμός»: Αναστοχάζεσαι γύρω από τις διδακτικές σου ενέργειες: εντοπίζεις λάθη, αναγνωρίζεις σωστά, και φυσικά αναρωτιέσαι. Όταν επανέλθεις στο μάθημα, (λένε ότι) θα είσαι καλύτερος.
Και είναι ένας αναστοχασμός που καλό είναι να εκφράζεται, να μη μένει στις σκέψεις. Ορισμένοι ερευνητές μάλιστα υποστηρίζουν τη γραπτή έκφρασή του. Δεν είναι παράξενο λοιπόν που στη θέα του «ιστολόγιου» αρκετοί αναγνώρισαν ένα εργαλείο της reflective πρακτικής [Xie, Ke & Sharma (2007), Schoffner (2008)]
Με έπιασε το πείσμα μου. Είναι δυνατόν να μη βλέπω ότι έχω στα χέρια μου ένα τόσο υποσχόμενο εργαλείο βελτίωσης του τρόπου που διδάσκω; Μόνο εγώ δεν το είχα καταλάβει; Και οι υπόλοιποι συνάδελφοι στη μπλογκόσφαιρα;
Αποφάσισα το θέμα να το διερευνήσω. Βρήκα μάλιστα και ένα κατάλληλο πλαίσιο μελέτης. Αυτός που το πρότεινε ονομάζεται Scott Leslie. «Ένα πλαίσιο μελέτης ενός εκπαιδευτικού ιστολογίου μπορεί να προκύπτει από τις πιθανές του χρήσεις».
Ο Leslie λοιπόν σκέφτηκε τις πιθανές χρήσεις. Η χρήση ενός ιστολογίου στην εκπαίδευση αφορά το μαθητή ή τον εκπαιδευτικό και καθένας από αυτούς μπορεί να είναι είτε αναγνώστης είτε συγγραφέας. Διαφοροποιούνται έτσι τέσσερις περιπτώσεις που μπορούν να αναπαρασταθούν σαν τεταρτημόρια σε έναν κύκλο. Αυτές τις περιπτώσεις τις είχα σκεφτεί. Ο Leslie όμως τόνισε πως και το πού εστιάζει ο συγγραφέας ενός ιστολογίου διαφοροποιεί τη χρήση του ιστολογίου.
Αν ο συγγραφέας εστιάζει στον εαυτό του, είτε μαθητής είναι είτε εκπαιδευτικός, τότε το ιστολόγιο είναι πιιθανό να χρησιμοποιείται σε διαδικασίες σκόπιμου προσωπικού αναστοχασμού. Ένας μαθητής που θέλει να βελτιώσει τον τρόπο που μαθαίνει ή ένας εκπαιδευτικός που θέλει να βελτιώσει τον τρόπο που διδάσκει. Σε μια τέτοια περίπτωση βέβαια δεν υφίσταται διαχωρισμός συγγραφέα και αναγνώστη. Είναι το ίδιο άτομο.
Ή ο συγγραφέας μπορεί να εστιάζει στη σχολική τάξη. Μιλάμε για ένα ιστολόγιο όπου ο συγγραφέας-εκπαιδευτικός απευθύνεται στους αναγνώστες-μαθητές του (αναθέτει πχ. εργασίες) ή για ένα ιστολόγιο όπου ο συγγραφέας-μαθητής απευθύνεται προς τους εντός της τάξης αναγνώστες (πχ. Συνεργασία μεταξύ ομάδων).
Ή τέλος ο συγγραφέας μπορεί να εστιάζει και να απευθύνεται σε όλο το διαδίκτυο. Όπου το εύρος πιθανών αναγνωστών ξεκινά από τους συνάδελφους εκπαιδευτικούς και φτάνει μέχρι τους έλληνες ομογενείς της Αυστραλίας.
Όχι, δεν θα μπορούσα να μελετήσω όλες τις δυνατές περιπτώσεις. Έκανα τις επιλογές μου: με ενδιέφερε να δω τι κάνουν οι υπόλοιποι συγγραφείς-εκπαιδευτικοί της μπλογκόσφαιρας. Δεν με ενδιέφερε να δω ιστολόγια μαθητών. Ούτε με ενδιέφερε να δω τι διαβάζουν ή συνάδελφοι εκπαιδευτικοί. Αλλά τι γράφουν.
Μελέτησα λοιπόν 15 ιστολόγια ελλήνων εκπαιδευτικών και άλλα τόσα ξένων εκπαιδευτικών. Τα διάλεξα τυχαία. Και μελέτησα τις τελευταίες 10 δημοσιεύσεις από καθένα από τα 30 αυτά ιστολόγια, προσπαθώντας να εντάξω κάθε δημοσίευση σε μία από τις κατηγορίες του -προσαρμοσμένου στις δυνατότητές μου- πλαισίου. Κάτι τέτοιο, στην ορολογία της ερευνητικής μεθοδολογίας, ονομάζεται «Ανάλυση περιεχομένου με μονάδα ανάλυσης τη δημοσίευση».
Τι βρήκα;
Όσον αφορά στα ιστολόγια των ελλήνων εκπαιδευτικών, μέτρησα 7 δημοσιεύσεις που έδειχναν να έχουν αναστοχαστικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, σε ένα ιστολόγιο διάβασα: «Κατά τη διάρκεια των δοκιμών με τον διαδραστικό πίνακα[…] έπεσε μια ιδεα που αφορούσε που αφορούσε τη χωροθέτηση του led υπερύθρων πάνω στο “στυλό”[…]Έγινε η δοκιμή με αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα[...]Το μυστικό είναι η επικοινωνία του “στυλού” με το Wiimote και το καλιμπράρισμα. Θέλει λίγη εξάσκηση[...]Από Δευτέρα θα αρχίσω να τον χρησιμοποιώ στο εργαστήριο[…]Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν, αν και στην αρχή τους φάνηκε λίγο παράξενο για το πως γίνεται αυτό»
Επίσης μέτρησα 8 δημοσιεύσεις που έδειχναν να απευθύνονται από τον συγγραφέα εκπαιδευτικό σε μαθητές, όπως αυτή που παρότρυνε προς δοκιμή γνώσεων σε ένα διαδικτυακό τεστ φυσικής.
Και τέλος, μέτρησα 135 δημοσιεύσεις που έδειχναν να απευθύνονται στο διαδίκτυο. Σε συναδέλφους εκπαιδευτικούς ή σε συμπολίτες. Για παράδειγμα, μια συνάδελφος γράφει: «Θα μοιραστώ μαζί σας σήμερα μια εξαιρετική εκπαιδευτική ιστοσελίδα που μπορεί να βοηθήσει αλλά και να εμπνεύσει τους εκπαιδευτικούς που επιζητούν την βελτίωση της διδασκαλίας. Στη σελίδα αυτή μου έκανε εντύπωση…» και τα λοιπά και τα λοιπά.
Και στα ιστολόγια των ξένων συναδέλφων, η εστίαση προς το διαδίκτυο κυριαρχούσε. Αλλά όχι στον ίδιο βαθμό: μέτρησα 34 δημοσιεύσεις που έδειχναν να έχουν αναστοχαστικό χαρακτήρα ["One of my great joys is having long, highly detailed technical talks with the kids. Yesterday I had another such conversation. Part of discussion was around “what to do” with a program. Like, what direction to take. After a few seconds thought, I told him to write a game! As I reflect, almost all of my programming knowledge and experience came from designing games, hacking games, and rolling my own game"].
Επίσης, 27 δημοσιεύσεις που έδειχναν να απευθύνονται σε μαθητές [όπως για παράδειγμα ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τη γνώμη τους για το μάθημα]. Τέλος, 89 δημοσιεύσεις που έδειχναν να απευθύνονται στο διαδίκτυο [«Yesterday we looked at making phone calls and using parent pressure as a motivator for classroom management. Today, we’re going to go with a slightly more high-brow alternative, and one that tends to be more effective"].
Ε λοιπόν. Τα συμπεράσματα μου.
- Τα ιστολόγια των ελλήνων εκπαιδευτικών κατά κανόνα απευθύνονται στους συναδέλφους τους και σπάνια στους μαθητές και τις μαθήτριές τους, ή στον εαυτό τους
- Τα ιστολόγια δείχνουν έτοιμα να φιλοξενήσουν προσπάθειες αναστοχασμού τις διδασκαλίες και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις στο εξωτερικό που κάτι τέτοιο γίνεται.
- Οι έλληνες εκπαιδευτικοί, όταν αναστοχάζονται στη διδασκαλία τους, δεν το κάνουν μέσω των ιστολογίων.
Ευχαριστώ.
ΥΓ. Και η σχετική βιβλιογραφία:Κάπως έτσι ξεκινά η διαμονή μου, η διαμονή ενός εκπαιδευτικού, μέσα σε ένα ιστολόγιο. Να μην πολυλογώ. Γρήγορα καταλαβα ότι τη διαμονή αυτή θα τη συνόδευαν αρκετοί προβληματισμοί. Ερωτήματα, με γενικό τίτλο: «Τι στο καλό μπορώ να κερδίσω εγώ από αυτή την ιστορία;». Και υπότιτλο: «Γιατί το κάνω;». «Μήπως», τώρα και με τη κρίση, «να βρω κανα ιδιαίτερο;»
Ας το ψάξω λίγο. Και έριξα μια ματιά στη σχετική βιβλιογραφία. Και κατάλαβα ότι οι προβληματισμοί μου για τις δυνατότητες των ιστολογίων ήταν σχεδόν το ίδιο φρέσκοι και για τον υπόλοιπο πλανήτη [Williams J. & Jacobs J.(2004) , Brownstein E. & Klein R. (2006), Churchill D. (2009)]. Προσπέρασα τις αναφορές στην ιστορία των ιστολογίων και στην ετυμολογία του όρου blog, πιθανότατα με την ίδια ταχύτητα που ένας τυπικός μαθητής προσπερνά το βιογραφικό του Μπορ.
Και διαπίστωσα ότι αν έπρεπε αναγκαστικά να ξεχωρίσω τις πιο βασικές από τις δυνατότητες που τα ιστολόγια προσφέρουν στην εκπαίδευση, αυτές θα ήταν:
Η δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας και παράλληλα
Η δυνατότητα προσωπικής έκφρασης
Και αναρωτήθηκα μήπως αυτά ίσχυαν και για το δικό μου ιστολόγιο και το «κέρδος» που θα μπορούσα να έχω από αυτό. Αμφίδρομη επικοινωνία;!. Ποια αμφίδρομη επικοινωνία, όταν κάθε δημοσίευση μου τη διαβάζουν 150 άτομα και τη σχολιάζουν τα τέσσερα; Είτε λόγω των δημοσιεύσεων μου είτε λόγω των προτιμήσεων των αναγνωστών μου, η αμφίδρομη επικοινωνία κρατιέται σε χαμηλά επίπεδα...
Ήταν ξεκάθαρο: Αυτό που εγώ δούλευα στο ιστολόγιο μου ήταν η προσωπική μου έκφραση. Δηλαδή, από όλες τις συζητήσεις που προκαλεί το «Ας μπούμε σε μια τάξη», η ‘μεγάλη’ η συζήτηση γίνεται με τον εαυτό μου.
Και είναι μια συζήτηση που τις περισσότερες φορές δεν γίνεται με θέμα το δικό μου το μάθημα, αλλά για διάφορα άλλα θέματα. Για μια εκδήλωση ή ένα συνέδριο που μπορεί να ενδιαφέρει κάποιο συνάδελφο, για μια ιστοσελίδα που μπορεί να βοηθήσει όποιον θέλει να σχεδιάσει λειτουργικούς χάρτες εννοιών, για κάποια συμβουλή που θυμήθηκα από τη διδακτική των φυσικών επιστημών.
Πάντως σπάνια για το δικό μου το μάθημα. Σπάνια για την αντίδραση μου σε κάποιο συμβάν εντός της δικής μου τάξης, για ένα διδακτικό εργαλείο που εγώ χρησιμοποίησα, για ένα σχέδιο μαθήματος που εγώ εφάρμοσα. Που μπορεί και να σημαίνει, τώρα που το σκέφτομαι, ότι αυτή η τόσο προσωπική μου συζήτηση, ελάχιστα βελτιώνει τον τρόπο που διδάσκω. Κυρίως βελτιώνει τον τρόπο που γράφω.
Και όντως αυτό σημαίνει. Αν ήθελα να βελτιώσω τις διδασκαλίες μου χρησιμοποιώντας το ιστολόγιο μου, θα έπρεπε να γράφω για αυτές. Στη βιβλιογραφία της διδακτικής, κάτι τέτοιο περιγράφεται με τον όρο ‘reflective practice’. Αρκετοί ερευνητές συμφωνούν ότι πρόκειται για αποδοτικό τρόπο εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών [Hatton & Smith (1995)].
Στα ελληνικά, ο καλύτερος όρος που βρήκα ήταν ο όρος «προσωπικός αναστοχασμός»: Αναστοχάζεσαι γύρω από τις διδακτικές σου ενέργειες: εντοπίζεις λάθη, αναγνωρίζεις σωστά, και φυσικά αναρωτιέσαι. Όταν επανέλθεις στο μάθημα, (λένε ότι) θα είσαι καλύτερος.
Και είναι ένας αναστοχασμός που καλό είναι να εκφράζεται, να μη μένει στις σκέψεις. Ορισμένοι ερευνητές μάλιστα υποστηρίζουν τη γραπτή έκφρασή του. Δεν είναι παράξενο λοιπόν που στη θέα του «ιστολόγιου» αρκετοί αναγνώρισαν ένα εργαλείο της reflective πρακτικής [Xie, Ke & Sharma (2007), Schoffner (2008)]
Με έπιασε το πείσμα μου. Είναι δυνατόν να μη βλέπω ότι έχω στα χέρια μου ένα τόσο υποσχόμενο εργαλείο βελτίωσης του τρόπου που διδάσκω; Μόνο εγώ δεν το είχα καταλάβει; Και οι υπόλοιποι συνάδελφοι στη μπλογκόσφαιρα;
Αποφάσισα το θέμα να το διερευνήσω. Βρήκα μάλιστα και ένα κατάλληλο πλαίσιο μελέτης. Αυτός που το πρότεινε ονομάζεται Scott Leslie. «Ένα πλαίσιο μελέτης ενός εκπαιδευτικού ιστολογίου μπορεί να προκύπτει από τις πιθανές του χρήσεις».
Ο Leslie λοιπόν σκέφτηκε τις πιθανές χρήσεις. Η χρήση ενός ιστολογίου στην εκπαίδευση αφορά το μαθητή ή τον εκπαιδευτικό και καθένας από αυτούς μπορεί να είναι είτε αναγνώστης είτε συγγραφέας. Διαφοροποιούνται έτσι τέσσερις περιπτώσεις που μπορούν να αναπαρασταθούν σαν τεταρτημόρια σε έναν κύκλο. Αυτές τις περιπτώσεις τις είχα σκεφτεί. Ο Leslie όμως τόνισε πως και το πού εστιάζει ο συγγραφέας ενός ιστολογίου διαφοροποιεί τη χρήση του ιστολογίου.
Αν ο συγγραφέας εστιάζει στον εαυτό του, είτε μαθητής είναι είτε εκπαιδευτικός, τότε το ιστολόγιο είναι πιιθανό να χρησιμοποιείται σε διαδικασίες σκόπιμου προσωπικού αναστοχασμού. Ένας μαθητής που θέλει να βελτιώσει τον τρόπο που μαθαίνει ή ένας εκπαιδευτικός που θέλει να βελτιώσει τον τρόπο που διδάσκει. Σε μια τέτοια περίπτωση βέβαια δεν υφίσταται διαχωρισμός συγγραφέα και αναγνώστη. Είναι το ίδιο άτομο.
Ή ο συγγραφέας μπορεί να εστιάζει στη σχολική τάξη. Μιλάμε για ένα ιστολόγιο όπου ο συγγραφέας-εκπαιδευτικός απευθύνεται στους αναγνώστες-μαθητές του (αναθέτει πχ. εργασίες) ή για ένα ιστολόγιο όπου ο συγγραφέας-μαθητής απευθύνεται προς τους εντός της τάξης αναγνώστες (πχ. Συνεργασία μεταξύ ομάδων).
Ή τέλος ο συγγραφέας μπορεί να εστιάζει και να απευθύνεται σε όλο το διαδίκτυο. Όπου το εύρος πιθανών αναγνωστών ξεκινά από τους συνάδελφους εκπαιδευτικούς και φτάνει μέχρι τους έλληνες ομογενείς της Αυστραλίας.
Όχι, δεν θα μπορούσα να μελετήσω όλες τις δυνατές περιπτώσεις. Έκανα τις επιλογές μου: με ενδιέφερε να δω τι κάνουν οι υπόλοιποι συγγραφείς-εκπαιδευτικοί της μπλογκόσφαιρας. Δεν με ενδιέφερε να δω ιστολόγια μαθητών. Ούτε με ενδιέφερε να δω τι διαβάζουν ή συνάδελφοι εκπαιδευτικοί. Αλλά τι γράφουν.
Μελέτησα λοιπόν 15 ιστολόγια ελλήνων εκπαιδευτικών και άλλα τόσα ξένων εκπαιδευτικών. Τα διάλεξα τυχαία. Και μελέτησα τις τελευταίες 10 δημοσιεύσεις από καθένα από τα 30 αυτά ιστολόγια, προσπαθώντας να εντάξω κάθε δημοσίευση σε μία από τις κατηγορίες του -προσαρμοσμένου στις δυνατότητές μου- πλαισίου. Κάτι τέτοιο, στην ορολογία της ερευνητικής μεθοδολογίας, ονομάζεται «Ανάλυση περιεχομένου με μονάδα ανάλυσης τη δημοσίευση».
Τι βρήκα;
Όσον αφορά στα ιστολόγια των ελλήνων εκπαιδευτικών, μέτρησα 7 δημοσιεύσεις που έδειχναν να έχουν αναστοχαστικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, σε ένα ιστολόγιο διάβασα: «Κατά τη διάρκεια των δοκιμών με τον διαδραστικό πίνακα[…] έπεσε μια ιδεα που αφορούσε που αφορούσε τη χωροθέτηση του led υπερύθρων πάνω στο “στυλό”[…]Έγινε η δοκιμή με αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα[...]Το μυστικό είναι η επικοινωνία του “στυλού” με το Wiimote και το καλιμπράρισμα. Θέλει λίγη εξάσκηση[...]Από Δευτέρα θα αρχίσω να τον χρησιμοποιώ στο εργαστήριο[…]Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν, αν και στην αρχή τους φάνηκε λίγο παράξενο για το πως γίνεται αυτό»
Επίσης μέτρησα 8 δημοσιεύσεις που έδειχναν να απευθύνονται από τον συγγραφέα εκπαιδευτικό σε μαθητές, όπως αυτή που παρότρυνε προς δοκιμή γνώσεων σε ένα διαδικτυακό τεστ φυσικής.
Και τέλος, μέτρησα 135 δημοσιεύσεις που έδειχναν να απευθύνονται στο διαδίκτυο. Σε συναδέλφους εκπαιδευτικούς ή σε συμπολίτες. Για παράδειγμα, μια συνάδελφος γράφει: «Θα μοιραστώ μαζί σας σήμερα μια εξαιρετική εκπαιδευτική ιστοσελίδα που μπορεί να βοηθήσει αλλά και να εμπνεύσει τους εκπαιδευτικούς που επιζητούν την βελτίωση της διδασκαλίας. Στη σελίδα αυτή μου έκανε εντύπωση…» και τα λοιπά και τα λοιπά.
Και στα ιστολόγια των ξένων συναδέλφων, η εστίαση προς το διαδίκτυο κυριαρχούσε. Αλλά όχι στον ίδιο βαθμό: μέτρησα 34 δημοσιεύσεις που έδειχναν να έχουν αναστοχαστικό χαρακτήρα ["One of my great joys is having long, highly detailed technical talks with the kids. Yesterday I had another such conversation. Part of discussion was around “what to do” with a program. Like, what direction to take. After a few seconds thought, I told him to write a game! As I reflect, almost all of my programming knowledge and experience came from designing games, hacking games, and rolling my own game"].
Επίσης, 27 δημοσιεύσεις που έδειχναν να απευθύνονται σε μαθητές [όπως για παράδειγμα ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τη γνώμη τους για το μάθημα]. Τέλος, 89 δημοσιεύσεις που έδειχναν να απευθύνονται στο διαδίκτυο [«Yesterday we looked at making phone calls and using parent pressure as a motivator for classroom management. Today, we’re going to go with a slightly more high-brow alternative, and one that tends to be more effective"].
Ε λοιπόν. Τα συμπεράσματα μου.
- Τα ιστολόγια των ελλήνων εκπαιδευτικών κατά κανόνα απευθύνονται στους συναδέλφους τους και σπάνια στους μαθητές και τις μαθήτριές τους, ή στον εαυτό τους
- Τα ιστολόγια δείχνουν έτοιμα να φιλοξενήσουν προσπάθειες αναστοχασμού τις διδασκαλίες και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις στο εξωτερικό που κάτι τέτοιο γίνεται.
- Οι έλληνες εκπαιδευτικοί, όταν αναστοχάζονται στη διδασκαλία τους, δεν το κάνουν μέσω των ιστολογίων.
Ευχαριστώ.
Brownstein E. & Klein R. (2006) Blogs: Applications in Science Education, Journal of College Science Teaching
Churchill D. (2009) Educational Applications ofWeb2.0: Using Blogs to Support Teaching and Learning, British Journal of Educational Technology
Hatton & Smith (1995) Reflection in Teacher Education: Towards Definition and Implementation, Teaching and Teacher Education
Leslie S. (2005) Blogging in Online Education: Opportunities and Challenges, Presentation for ADETA, available at : www.slideshare.net/sleslie/using-blogs-in-online-education
Schoffner M. (2008) Informal reflection in pre-service teacher education, Reflective Practice.
Williams J. & Jacobs J.(2004) Exploring the Use of Blogs as learning spaces in the higher education sector, Australasian Journal of Educational Technology.
Xie, Ke & Sharma (2007) The Effect of Peer Feedback for blogging on College Students Reflective Learning Process, The Internet and Higher Education.
12 σχόλια:
Καλώς όρισες, Χρυσόστομε από τη Φλώρινα, ελπίζω να περάσατε καλά, έχει και καλό φαγητό, το ξέρω από τον καιρό που υπηρέτησα φαντάρος στη Δυτ. Μακεδονία. Σχετικά με την εισήγησή σου, πολύ καλή. Προσωπικά πιστεύω ότι οι εκπαιδευτικοί μπλογκογράφοι αποτελούν μια ειδική συνομοταξία, ένα είδος φυλής (tribe) με δικούς τους κανόνες και άγραφους νόμους και βέβαια, όπως γράφεις, δικό τους κοινό. Απ' ότι φαίνεται το Blogging στους εκπαιδευτικούς έχει μικρή διείσδυση, αν και δεν έχω κανένα στατιστικό. Μεγάλη ώθηση έδωσαν τα Σεμινάρια των ΚΣΕ, του Β' κύκλου, αλλά πόσοι τα παρακολούθησαν; Επίσης η πλατφόρμα του ΠΣΔ. Αλλά συγκριτικά με τον αριθμό των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα η απήχηση του μέσου είναι μικρή. Ίσως υπάρχει ο δημοσιοϋπαλληλικός φόβος για πιθανές συνέπειες, αν εκφραστείς ελεύθερα, ίσως η κρυψίνοια, ίσως άλλοι μέθοδοι αναστοχασμού, ίσως τελικά η γενική βαριεστημάρα και η προϊούσα αδιαφορία σχετικά με την εκπαιδευτική πραγματικότητα στη χώρα μας. Παρακολουθώ αρκετά blog εκπαιδευτικών, αλλά και μαθητών. Τι βλέπω: Μια ελάχιστη μειοψηφία ασχολείται με την καθημερινή διδακτική πράξη και την κριτική της θεώρηση. Ενώ συμβαίνουν άπειρα περιστατικά που αξίζει κανείς να καταγράψει, ελάχιστα φτάνουν στην πένα του μπλογκογράφου. Τα μπλογκ των μαθητών (όσα υπάρχουν, πολύ λίγα), προκύπτουν μετά από παρότρυνση εκπαιδευτικών, έχουν συγκεκριμένο χρόνο ζωής, όσο πιθανόν το Project για το οποίο δημιουργήθηκαν, ενώ όσον αφορά τον προβληματισμό και την παράθεση απόψεων, σχολίων κλπ, αυτή κινείται σε απελπιστικά επίπεδα. Μάλλον τα παιδιά εκφράζονται καλλίτερα μέσω των κινητών τους ή του Facebook. Εξάλλου ο φόβος ενός εφήβου μην εκτεθεί, η εσωστρέφεια και η δυσκολία έκφρασης με γραπτό λόγο είναι μάλλον αποτρεπτικός παράγων. Τέλος πάντων... Θεωρώ οτι το μέσο προσφέρεται για αναστοχασμό, όπως αναφέρεις, αλλά .... Μακάρι στο μέλλον όλο και περισσότεροι να αρχίσουν να μπλογκ-άρουν, ίσως κάποιοι από μας ξεμπλοκάρουν σαν εκπαιδευτικοί.
Υ.Γ. Η μεγάλη απήχηση του Facebook στους μαθητές με έκανε να φτιάξω ένα δικό μου δίκτυο στο ning.com (http://physics8th.ning.com/) Δυστυχώς και εκεί τα πράγματα δεν πήγαν τόσο καλά, οι μαθητές είναι επιφυλακτικοί σε κάθε πρωτοβουλία που δεν ελέγχεται από τους ίδιους και φυσικά υπάρχει και η διαφορά ηλικίας και ενδιαφερόντων. Και φυσικά, η καχυποψία σε κάθε τι που προέρχεται από το σχολείο, είναι εξάλλου ο "προσωπικός τους βασανιστής", και σε μας ήταν. Θα το παλέψω πάντως όσο μπορώ τη νέα σχολική χρονιά. Μάλλον χρειάζεται περισσότερη προπαγάνδιση και παροχή κινήτρων. Αν και δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος...
Καλως σε βρήκα!
Πανω που ετοιμαζόμουν να διαφωνήσω στην ύπαρξη μιας ειδικής συνομοταξίας εκπαιδευτικών bloggers, έγραψες μόνος σου την απάντηση.
Δεν έχουν κάτι το ιδιαίτερο οι συνάδελφοι bloggers. Απλά ανήκουν και αυτοί στην ομάδα "εκπαιδευτικός". Αυτή είναι η ομάδα που χαρακτηρίζεται από δικούς της άγραφους κανόνες (που ανακλώνται και στη μπλογκόσφαιρα) και οι οποίοι λένε πχ:
- "δεν πολυμιλάμε για τα μαθήματά μας και οταν το κάνουμε, ποτέ, ποτέ, ποτέ, δεν αναφερόμαστε σε λάθη μας".
- "τα μαθημα το βελτιώνεις αν το κάνεις πολλές φορές (βλ. έπιχείρημα "εγώ διδάσκω 30 χρόνια"), όχι αν σκέφτεσαι πάνω σε αυτό. Ακου αναστοχασμός"
@Xrysostome: ο Stergios με τα γραφόμενά του επιβεβαιώνει γενικά όσα η έρευνά μας είχε καταδείξει. Επιπρόσθετα, θα έλεγα ότι όλα τα "ίσως" που θέτει, ισχύουν.
@Stergio: μιας και παρακολούθησες το "τραπέζι", πιστεύεις ότι κάποιοι από το ακροατήριο κέρδισαν κάτι από τη συμμετοχή τους αυτή (πχ κάτι εφαρμόσιμο στην τάξη, κάποιο έναυσμα για δοκιμή κλπ) και αν ναι, τι?
Επίσης: η προσπάθειά σου για εμπλοκή των μαθητών σου στο ning, τι δυσκολίες συναντά? Πχ: απροθυμία, έλλειψη χρόνου, έλλειψη τεχνική υποδομής, επιφυλάξεις από γονείς, από σχολικούς συμβούλους κλπ? Πριν 3-4 χρόνια, είχα προσπαθήσει να εμπλέξω παρομοίως μαθητές μου (όλων των τάξεων του Λυκείου). Λίγοι τότε ανταποκρίθηκαν (βέβαια ήταν άλλες εποχές τότε από υλικοτεχνικής άποψης). Σήμερα όμως, οι ίδιοι μαθητές, απόφοιτοι πλέον, σκορπισμένοι σε όλη την Ελλάδα, είναι όλοι φίλοι μου στο facebook, έχουν φτιάξει δική τους (αρκετά ενεργή) ομάδα και τα λένε/με τακτικά(όσα θέλουν να πουν) μεταξύ τους μέσα από αυτό. Ακόμη και όσοι δεν ήξεραν να χρησιμοποιούν τότε Η/Υ (!), ακόμη και όσοι τους είχα βαθμολογήσει κάτω από τη βάση.
Πιστεύεις τελικά ότι μπορούν να αξιοποιηθούν διδακτικά (με τους μαθητές και για τους μαθητές) και "ενδοσχολικά" τέτοια εργαλεία, ή είναι κάποια πράγματα που θα 'πρεπε πρώτα να αλλάξουν ή έστω, να ωριμάσουν?
- "δεν πολυμιλάμε για τα μαθήματά μας και όταν το κάνουμε, ποτέ, ποτέ, ποτέ, δεν αναφερόμαστε σε λάθη μας".
- "τα μάθημα το βελτιώνεις αν το κάνεις πολλές φορές (βλ. επιχείρημα "εγώ διδάσκω 30 χρόνια"), όχι αν σκέφτεσαι πάνω σε αυτό. Άκου αναστοχασμός"
Δεν μπορώ να καταλάβω, Χρυσόστομε, γιατί λειτουργούμε έτσι. Έχεις καμιά ιδέα;
@Οδυσσέας
Α, έχω σαφή θέση..
Επειδή αυτή είναι η "παράδοση". Με αυτόν τον τρόπο έχουμε μάθει ότι "γίνεται" αυτό που λέγεται διδασκαλία. Το έχουμε μάθει ως μαθητές στα μαθητικά μας χρόνια, το αναπαράγουμε κι εμείς. Και δεν το αμφισβητούμε ποτέ - κυρίως γιατί όποτε το προσπαθούμε εισπράτουμε αυτά τα ειρωνικά βλέμματα/λόγια/νεύματα των άλλων..
Είναι σα να θες να αλλάξεις τη συμπεριφορά των φιλάθλων της αγαπημένης σου ομάδας, να τους πείσεις για παράδειγμα να μη προσπαθούν να μπουν στον αγωνιστικό χώρο σε κάθε γκολ. Ακούγεται τρελό, αλλά στα αγγλικά γήπεδα γίνεται..
Σιγά μην τα καταφέρεις - θα σε πούνε "φλώρο". Και θα αισθάνονται ότι ξερουν κιόλας.
Χρυσόστομε,
δεν πιστεύω πως είναι ικανή από μόνη η επίκληση της παράδοσης να εξηγήσει πλήρως αυτή την κατάσταση. Μάλλον φταίει η ίδια η φύση της δουλειάς μας.
Πρώτον, το "προϊόν" που κατασκευάζουμε δεν είναι ορατό. Πώς βλέπεις τη βελτίωση των μαθητών σου; Δεν είναι εύκολο.
Δεύτερον, στην πράξη πόσες φορές έχουμε "σώσει" ένα παιδί; Ελάχιστες για να μην πω καμιά. Εύλογη επομένως είναι και η στάση πολλών που δεν ασχολούνται με τους αδύναμους μαθητές.
Τρίτον, αυτοί που μας επιμορφώνουν σάμπως τα ξέρουν; Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ανακαλυπτική διδακτική μέθοδος. Πόσοι σύμβουλοι επισημαίνουν ότι δεν είναι πανάκεια ή ότι σε μια τάξη όταν εφαρμόζεις κάποια διερευνητική διαδικασία κάποια παιδιά πιθανόν να ανακαλύψουν κάτι, πολλά όμως δεν θα καταλάβουν τι έγινε. Προχτές συγκεκριμένα οι μαθητές μου "ανακάλυψαν" τον τρόπο υπολογισμού του εμβαδού του πλαγίου παραλληλογράμμου και όταν πήγαν να φτιάξουν ένα δικό τους πλάγιο παραλληλόγραμμο και να βρουν το εμβαδόν δεν ήξεραν τι να κάνουν. Αναμενόμενο αφού δεν αφιέρωσα παραπάνω χρόνο από αυτόν που προβλέπει το βιβλίο για περισσότερες διερευνητικές δραστηριότητες.
Κάπου εκεί πρέπει να βρούμε τις αιτίες του φαινομένου μπας και καταπολεμηθούν κάποτε.
Ωπα οδυσσέα, ξέφυγες!
Ας κρατήσουμε τη συζήτηση στη δυσκολία μας να στοχαστούμε και να διορθώσουμε τη δουλειά που κάνουμε εμείς. Το πώς καταλαβαίνεις σημάδια βελτίωσης στους μαθητές είναι τεράστια συζήτηση, το πόσο ανίδεοι είναι οι επιμορφωτές άλλο τόσο, και νομίζω δεν θα βγάλουμε άκρη..
Ας πούμε, το αν συζητώ (με άλλους ή με τον εαυτό μου) τα πιθανά μου λάθη, δεν θα μου το μάθει κανένας επιμορφωτής. Και δεν έχει σχέση με το αν έχω εύκολη δουλειά ή δύσκολη. Ή το κάνω ή δεν το κάνω.
Και αυτό που λέω ως "παράδοση" είναι ότι δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε κανέναν να το κάνει. Με πρώτο τον εαυτό μας.
Εν ολίγοις, πιστεύω ότι στη δουλειά μας, η επίδραση της συνήθειας είναι πολύ πιο δυνατή από ότι φαντάζονται οι περισσότεροι..
Χρυσόστομε,
αυτό που θέλω να πω είναι ότι δεν αναστοχαζόμαστε όχι μόνο λόγω της συνήθειας αλλά και επειδή δε βλέπουμε ορατά αποτελέσματα πάνω στη δουλειά μας από τον αναστοχασμό γεγονός που μας απογοητεύει και μας κάνει να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια.
Αν δηλώνεις έτσι οδυσσέα, τότε μπράβο γιατί ανήκεις στη μειοψηφία που τουλάχιστον προσπαθεί να κάνει κάποιο αναστοχασμό.
Εγώ νομίζω ότι οι περισσότεροι δεν προσπαθούν καν.
Ή δεν έχουν το χρόνο να το κάνουν.
Ή δεν ξέρουν ότι γίνεται.
Προφανώς η συζήτηση έχει νόημα κυρίως για τους τελευταίους..
Επειδή οι φυσικοί που χρησιμοποιούν ιστολόγια για τη διδασκαλία του μαθήματός τους δεν είναι ο μόνος πληθυσμός που θα πρέπει να ερευνηθεί για να καταλήξει κανείς σε συμπεράσματα κι αναστοχασμούς καλό θα ήταν να διευρύνετε τη διερεύνησή σας στα ιστολόγια και άλλων ειδικοτήτων.
Κάνετε λάθος. Τα ιστολόγια που διερευνήθηκαν δεν ήταν μόνο ιστολόγια φυσικής. Στην εισήγηση υπάρχουν αναφορές σε ιστολόγια από την πλευρά των συναδέλφων της πληροφορικής, ενώ θυμάμαι να "κοιτώ" και ιστολόγια θεολόγων και φιλολόγων (κάτι που δυστυχώς δεν φαίνεται πίσω από τα νούμερα).
Ισως επίσης να μπερδεύει το γεγονός ότι τα βιβλιογραφικά μου διαβάσματα προέρχονται από τη διδακτική φυσικών επιστημών. Δεν ξέρω.
Από ότι κατάλαβα παντως, θα συμφωνήσετε πως τα συμπεράσματα της εισήγησης ισχύουν αν βάλουμε τη φράση "σε όσα ιστολόγια μελέτησα" αντί για τη λέξη "ιστολόγια". Ακόμη δηλαδή και αν δεν συμφωνείτε να προχωρήσουμε σε μια γενίκευση, δεν "λέει" κάτι μια τέτοια διαπίστωση;
Χρυσόστομε γεια. Καθυστερημένα ίσως αλλά έχω να πω "τι με δασκάλεψαν εμένα, όταν πρωτομπήκα στη τάξη".
Το πρώτο σχόλιο ήταν ότι οι καθηγητές πρέπει να ξεχωρίζουν από τους μαθητές στο ντύσιμο, στη συμπεριφορά. Τότε ήμουν 28 χρονών.
Το δεύτερο σχόλιο ήταν ότι δεν ρωτάμε τους μαθητές για να μας κάνουν κριτική στο μάθημα. Αυτό που λέμε "τι τους άρεσε - τι δεν τους άρεσε". Δείχνει λένε ανασφάλεια και ελλειψη αυτοπεποίθησης.
Το τρίτο ήταν ότι ακόμα και αν κάνεις λάθος ... το περνάς "στο ντούκου" για να μη χάσεις την αξιοπιστία σου και αν σε ρωτήσουν δύσκολα τους "ξεφεύγεις" με θέματα άλλα πιο δύσκολα που όμως γνωρίζεις καλά και τους "ψαρώνεις". Έτσι δεν καταρρακώνεται η αυθεντία σου. Λοιπόν; Μήπως αυτά σου εξηγούν για ποιο λόγο δεν κάνουμε αναστοχασμό; Μήπως για να μη εκτεθούμε, η χάσουμε το κύρος μας;
Θα τα πούμε σε επόμενη φάση.
Δημοσίευση σχολίου